28 Ocak 1986 tarihi, NASA'nın uzay mekiği programı için bir dönüm noktasıdır. Çünkü bu tarihte uzay mekiği Challenger STS-51L, fırlatılmasından tam 73 saniye sonra patlayarak 7 astronotun ölümüne sebep olmuştur.
Pilotlar, havacılık mühendisleri ve bilim insanlarının da aralarında bulunduğu 7 astronottan oluşan Challenger mekik mürettebatı, STS-51L'nin Kennedy Uzay Merkezi'nden 28 Ocak günü saat 11:40 da fırlatıldıktan sonra uzay araçlarının patlaması sonucu trajik bir şekilde hayatlarını kaybetmiştir. Patlama, ana sıvı yakıt tankını ateşleyen iki katı roket hızlandırıcıdan birindeki sızıntı sebebiyle, uçuştan 73 saniye sonra meydana gelmiştir. Challenger'ın mürettebatı ırk, cinsiyet, coğrafya, geçmiş ve din açısından Amerikan nüfusunun bir kesitini temsil etmekteydi. Talihsiz kaza, 1980'lerin en önemli olaylarından biri haline gelmiştir.
Challenger'in Tasarımı ve Görevleri
Challenger uzay mekiği, NASA’nın uzay araştırmaları programında önemli bir rol oynayan bir uzay aracı olarak düşünülmüştür. 1970’lerin ortasında geliştirilme aşamasına başlanan Challenger, mühendislik ekibi tarafından, yüksek taşıma kapasitesi, güvenilir tekrar kullanılabilirlik ve çeşitli görevleri destekleme amacıyla tasarlanmıştır.
Mekik, üç ana bileşenden oluşmaktadır: orbiter, iki tane katı roket takviyesi (SRB) ve bir ana roket tankı (ET). Challenger’ın tasarımı, uzayda bilimsel deneyler yapmak, iletişim uyduları fırlatmak ve astronot misyonlarını desteklemek gibi çok yönlü görevler için optimize edilmiştir. 4 Nisan 1983’te gerçekleştirilen ilk uçuşu başarılı bir şekilde tamamladıktan sonra, Challenger çeşitli bilimsel deneyler, uydu fırlatmaları ve astronot misyonları gerçekleştirmiştir.
Challenger'a Ne Oldu?
1986 yılı 28 Ocak'ta, Challenger Uzay Mekiğinin STS-51-L görevi sırasında mekik, uçuşun 73. saniyesinde Cape Canaveral, Florida kıyıları yakınlarında, Atlantik Okyanusu'nun 14 km üzerinde parçalanmıştır. Bu, bir Amerikan uzay aracının uçuş sırasında meydana gelen ilk ölümcül kazası olmuştur.
Görev, Uzay Mekiği filosunun 25. uçuşu ve Challenger aracının 10. uçuşu olan STS-51-L olarak adlandırılmıştır. Mürettebat arasında, Öğretmen Uzayda Programı kapsamında, öğretmen Christa McAuliffe'nin de bulunması planlanmaktaydı. Görevler arasında bir iletişim uydusu konuşlandırılması ve yörüngede Halley Kuyruklu Yıldızı'nın incelenmesi görevleri de vardır. STS-51-L görevi, medyanın normalden daha fazla ilgi göstermesine ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki birçok okulun fırlatmayı canlı olarak izlemesine neden olmuştur.
Kazanın nedeni, mekiğin sağ katı roket iticisinde bulunan (SRB) bir bağlantıdaki O-halka contalarının arızalanmasıydı. Fırlatmadan önceki düşük sıcaklıklar, O-halkaların sertleşmesine neden olmuş ve bağlantı noktalarını kapatma yeteneklerini azaltmıştır. Kalkıştan kısa bir süre sonra, contalar kırılmış ve SRB'den sızan sıcak basınçlı gaz, harici itici yakıt tankına (ET) ve ardından tankın kendisine bağlayan bağlantı payandası boyunca yayılmıştır. Bu, ET'nin çökmesine ve ardından mekiğin parçalanmasına yol açmıştır.
Olayların üzücü tarafı ise şudur: Uzay Mekiği Challenger'ın kalkışının gerçekleşeceği günden önceki gece, hava sıcaklığı oldukça düşüktür ve bazı mühendisler kalkışın iptal edilmesi yönünde görüş bildirmişlerdir. Buna rağmen kalkış NASA tarafından onaylanmıştır. Tüm aksaklıklara rağmen uçuşu onaylanan ve bildirilen sorunlara karşı geri dönüş bildirmeyen NASA, Challenger’la beraber 7 astronotun da sonu olmuştur.
Hayatını Kaybeden Astronotlar
Astronotların kaybı, kamuoyunda derin bir üzüntü ve şok yaratmıştır. Özellikle Christa McAuliffe gibi bir öğretmenin uzaya gönderilmesi ve gençlerin bilim ve uzay keşiflerine olan ilgisini artırma umuduyla bu göreve seçilmiş olması, trajedinin etkisini daha da artırmıştır. Bu kaza, insanların uzay keşfi ve araştırmasına olan ilgisini artırmış ve aynı zamanda daha fazla güvenlik önlemi alınması gerektiğini vurgulamıştır.
Francis R. (Dick) Scobee
Francis R. (Dick) Scobee, Washington'da doğmuş ve ABD Hava Kuvvetleri'ne katılarak pilot olmuştur. Arizona Üniversitesi'nden Havacılık ve Uzay Mühendisliği alanında lisans derecesi aldıktan sonra Hava Kuvvetleri'nde çeşitli uçuş görevlerinde bulunmuştur. Scobee, USAF Havacılık ve Uzay Araştırma Pilot Okulu'na katılmış ve Hava Kuvvetleri test pilotu olarak görev yapmıştır. 1978'de NASA'nın astronot birliğine katılmış ve 1984'te Challenger Uzay Mekiği'nin STS-41C görevinde pilot olarak görev almıştır. Bu görevde mürettebat, Arızalı Solar Maximum Uydusunu onarmış ve yörüngeye geri döndürmüştür. Bu görev, Uzay Mekiği'nin uzayda var olan uyduları onarma yeteneğini göstermesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Michael J.Smith
1986'daki ölümcül Challenger görevinin pilotu, Beaufort, Kuzey Carolina'da doğan Michael J. Smith'tir. ABD Donanması'nda komutan olan Smith, ABD Deniz Harp Okulu'nda eğitim görmüş ve Deniz Yüksek Lisans Okulu'ndan Havacılık Mühendisliği alanında yüksek lisans derecesi almıştır. Uçuş eğitimini Kingsville, Teksas'ta tamamlamış ve 1969'da kanatlarını almıştır. Deniz Kuvvetlerinin Gelişmiş Jet Eğitim Komutanlığı'nda eğitmenlik yaptıktan sonra Güneydoğu Asya'da USS Kitty Hawk'ta uçmuştur. Donanma için test pilotu olarak çalışmış ve birçok farklı uçak tipini uçurarak 4.300 saatten fazla uçuş süresi kaydetmiştir. Smith, Mayıs 1980'de NASA astronotu olarak seçilmiş ve bir yıl sonra, ileri eğitimini tamamladıktan sonra, Challenger'da Uzay Mekiği pilotu olarak görev almıştır.
Judith A.Resnik
Judith A. Resnik, Challenger'daki üç görev uzmanından biridir. Resnik, Carnegie-Mellon Üniversitesi'nde elektrik mühendisliği alanında lisans derecesini, ardından Maryland Üniversitesi'nde doktora derecesini almıştır. RCA şirketinde çalışmış ve Ulusal Sağlık Enstitüleri'nde Nörofizyoloji Laboratuvarı'nda personel üyesi olarak görev yapmıştır. 1978'de NASA astronotu olarak seçilmiş ve sonraki yıl Mekik görev uzmanlarına yönelik eğitim programına katılmıştır. Johnson Uzay Merkezi'nde Shuttle programının çeşitli yönleri üzerinde çalışmıştır. STS-41D görevinde, yörüngedeki ikinci Amerikalı kadın olmuş ve üç uydunun yörüngeye yerleştirilmesine yardımcı olmuştur. Aynı zamanda biyomedikal araştırmalara da katılmıştır. Daha sonra, son görevi olan STS-51L için yoğun bir şekilde eğitime başlamıştır.
Ronald E. McNair
Ronald E. McNair, Challenger'daki üç görev uzmanından biridir. Güney Carolina'da doğmuş ve genç yaşta hem öğrencilik hem de spor alanında başarı elde etmiştir. North Carolina A&T Eyalet Üniversitesi'nde fizik alanında lisans derecesi aldıktan sonra MIT'de fizik okumuş ve doktorasını tamamlamıştır. McNair, atletizmde ve Karate'de başarılıdır ve Cambridge'deki St. Paul's AME Kilisesi'nde dersler vermiştir. Doktorasını tamamladıktan sonra Hughes Araştırma Laboratuvarlarında fizikçi olarak çalışmış ve uzay iletişimi üzerine araştırmalar yapmıştır. NASA'nın astronot kadrosuna seçilen ilk üç siyahi Amerikalıdan biri olmuştur. 1984'te Challenger Shuttle görevi STS-41B'ye katılarak uzaya çıkan ikinci siyahi Amerikalı olmuştur. Bu görev sırasında uzayda yükleri taşımak için kolu çalıştırmıştır. Challenger 1986'daki görevinde hayatını kaybetmiştir.
Ellison S. Onizuka
Ellison S. Onizuka, Challenger'daki üç görev uzmanından biridir. Hawaii'de Japon-Amerikalı bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. Colorado Üniversitesi'nde mühendislik alanında lisans ve yüksek lisans dereceleri almıştır. Hava Kuvvetleri ROTC programına katılmış ve Hava Kuvvetleri'nde aktif görevde bulunmuştur. Hava Kuvvetleri'nde havacılık uçuş testi mühendisi olarak çalışmıştır. Daha sonra Edwards Hava Kuvvetleri Üssü'nde filo uçuş testi subayı ve mühendislik destek bölümünün şefi olarak atanmıştır. NASA astronotu olarak seçildiğinde eğitim programına girmiş ve Mekik görevlerinde görev uzmanı olarak atanmıştır. STS-51C'de görev uzmanı olarak görev yapmıştır. Challenger uçuşu, Onizuka'nın ikinci Mekik görevidir.
Gregory B. Jarvis
Challenger mürettebatının son iki üyesinden biri olan yük taşıma uzmanı Gregory B. Jarvis, resmi olarak Federal hükümet çalışanı değildir. Los Angeles, Kaliforniya'daki Hughes Aircraft Corp.'un Uzay ve İletişim Grubu'nda çalışmaktaydı ve şirketi tarafından Challenger uçuşu için seçilmişti. Jarvis, 24 Ağustos 1944'te Detroit, Michigan'da doğmuştur. New York Eyalet Üniversitesi'nde elektrik mühendisliği alanında lisans derecesi ve Northeastern Üniversitesi'nde yüksek lisans derecesi almıştır. Ayrıca West Coast Üniversitesi'nde yönetim bilimi alanında yüksek lisans kursunu tamamlamıştır. Jarvis, 1973 yılında Hughes'ta çalışmaya başlmış ve çeşitli teknik pozisyonlarda görev almıştır. Hughes'un sponsorluğuyla 1984 yılında astronot programına kabul edilmiştir. Challenger uçuşundaki görevleri, sıvı yakıtlı roketlerin tasarımı hakkında yeni bilgiler toplamak etrafında dönmekteydi.
S. Christa McAuliffe
Mürettebatın son üyesi, uzaya uçan ilk öğretmen olan Sharon Christa McAuliffe’dır. Gençliğinde Apollon'un aya iniş programından duyduğu heyecanla astronot olma istiyordur. Framingham Eyalet Koleji'nden mezun olduktan sonra Steven McAuliffe ile evlenmiş ve öğretmenlik kariyerine başlamıştır. Steven'ın işi nedeniyle Concord, New Hampshire'a taşınmış ve Concord Lisesi'nde öğretmenlik yapmaya başlamıştır. NASA'nın Mekik'te uçacak bir eğitimci arayışı sırasında seçilmiş ve 1986'nın başlarında bir Mekik görevi için eğitim almıştır. McAuliffe'nin Challenger'daki varlığı, ülke genelinde büyük bir heyecan yaratmış ve kazanın ulusal bir trajediye dönüşmesine sebep olmuştur.
