Vitiligo nedir?

Derimiz bedenimizi tümüyle saran en büyük organımızdır. Vücudun tüm dış yüzeyini saran bu organda herhangi bir hastalık bir farklılık hızlıca fark edilir ve sebebi sorgulanır. Çevrenizdeki bazı insanlarda görmüş olabileceğiniz vitiligo hastalığı da bu hastalıklardan yalnızca biridir. Peki tam olarak nedir vitiligo? Neyden kaynaklanır?

Cilt ve saç rengimizi belirleyen madde melanosit adı verilen hücreler tarafından üretilen “melanin” pigmentidir. Melanin pigmentinin yetersiz üretildiği alanlarda cilt rengi düzensizleşir. Vitiligo durumunda ciltte yeterli melanin üretmek için çalışan yeterli melanosit hücresi yoktur. Bu durum ciltte beyaz lekelerin oluşmasına neden olur. Melanositlerin cildin etkilenen bölgelerinden neden kaybolduğu tam olarak belli değildir. Vitiligo, tüm cilt tiplerinden insanları etkiler, ancak kahverengi veya siyah tenli kişilerde daha belirgin olabilir. Vitiligo yaşamı tehdit edici veya bulaşıcı değildir.

Vitiligo cildin herhangi bir bölgesini etkileyebilir, ancak genellikle yüz, boyun ve ellerde ve cilt kırışıklıklarında görülür. Vitiligo genellikle yavaş yavaş tamamen beyaza dönen soluk bir alanla başlar. Bu alanın merkezi, çevresinden daha soluk olabilir. Derinin altında kan damarları varsa, bu alan beyaz yerine hafif pembe olabilir. Pigment yoksunluğundan beyaza dönen bu alanın kenarları pürüzsüz veya düzensiz olabilir. Bazen kırmızı ve iltihaplı olabilirken bazen kahverengimsi bir renk değişikliği olabilir. Vitiligo, ciltte kuruluk gibi rahatsızlıklara neden olmaz, ancak renksizleşen alanlar bazen kaşıntılı olabilir.

Tüm bu durumlar kişiden kişiye değişebilmektedir. Bazı insanlar sadece birkaç küçük beyaz lekeye sahip iken diğerleri cildinin geniş alanlarında birleşen daha büyük beyaz lekelere sahiptir. Cildin ne kadar etkileneceğini tahmin etmenin bir yolu yoktur ve bu beyaz lekeler genellikle kalıcıdır.

Vitiligo Türleri

İki ana vitiligo türü vardır. Bunlar segmental olmayan vitiligo ve segmental vitiligodur. Nadir durumlarda vitiligonun tüm vücudunuzu etkilemesi mümkündür. Bu, evrensel veya tam vitiligo olarak bilinir. Segmental olmayan vitiligoda semptomlar genellikle vücudun her iki tarafında simetrik beyaz lekeler olarak görülür. Segmental olmayan vitiligo, en yaygın vitiligo türüdür. Segmental vitiligoda beyaz lekeler vücudun yalnızca bellirli bir bölgesini etkiler. Segmental vitiligo, çocuklarda daha yaygın olmasına rağmen, segmental olmayan vitiligodan daha az yaygındır.

Vitiligo durumunun ortaya çıkmasının arkasında yatan sebep tam olarak belli değildir. Buna karşın, segmental olmayan vitiligonun otoimmün bir sebep ile ortaya çıktığı düşünülmektedir. Otoimmün koşullarda, bağışıklık sistemi düzgün çalışmaz. Bakteriler gibi yabancı organizmalara saldırmak yerine, vücudun sağlıklı hücrelerine ve dokularına saldırır. Segmental olmayan vitiligo durumunda da bağışıklık sistemi hücreleri melanin üreten melanosit cilt hücrelerine saldırarak onları yok eder. Öte yandan vitiligo, hipertiroidizm olarak adlandırılan tiroid bezinin aşırı aktif çalışması gibi diğer durumlarla da ilişkili olabilmektedir. Segmental vitiligonun ise ciltteki sinir uçlarından salınan kimyasallardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu kimyasallar melanosit cilt hücreleri için zehirlidir.

Vitiligonun belirli olaylar karşısında hastalarda tetiklenmesi de mümkündür. Bunlar arasında doğum gibi stresli olaylar, şiddetli güneş yanığı veya kesikler gibi cilt hasarları ve belirli kimyasallara maruz kalma durumları vardır. Tüm bunlar ışığında bilinmektedir ki vitiligo; bir enfeksiyondan kaynaklanmaz, bu sebeple bulaşıcı bir durum değildir ve bazı faktörler ile tetiklenerek baş gösterebilir.

Vitiligo için uygulanan net ve belirli bir tedavi olmadığı gibi uygulanan tedavi, cilt renginin geri kazanmasına yardımcı olsa da bu etki genellikle uzun sürmez. Tedavi, durumun yayılmasını durdurabilir nitelikte olmayabilir. Hayati riske sebep olmayan vitiligo, toplum içinde gözlenebilmektedir. Vitiligo durumuna sahip bireyler bazı garip bakışlara maruz kalabilir ve bulaşıcı zannedilmesinden ötürü zor anlar yaşayabilmektedir. Bu durumlar stres gibi vitiligo tetikleyici durumlara sebep olabilir.

Vitiligo ile ilgili bir haber spikerinin deneyimlerini anlattığı TED konuşmasını izleyebilirsiniz. Vitiligo durumuna sahip insanların hayatlarını zorlaştırmamak adına vitiligo konusunda farkındalık kazanmak ve bu bilgiler ışığında onlarla etkileşimler kurmak fayda sağlayabilir. Farklılıklarımızla ve bu farklılıklarımıza karşı gösterdiğimiz hoşgörümüz ile güzel olduğumuzu unutmamak dileğiyle.