Geçtiğimiz aylarda Rusya-Ukrayna arasında başlayan savaşın hem küresel hem de taraflar açısından ekonomiye etkisi oldukça kötüdür. Bu etkinin gerçekleşme şekli ve süreci oldukça merak uyandırıcıdır.
Bu sorunlardan ilki enflasyon. Çoğu durumda savaş hem küresel hem de taraflar yönünden enflasyona yol açar. Taraflar için durum biraz daha basit. Üretim azalır, üretim azaldığı için ülkeye giren para azalır, devlet ödeme yapmak için para basar, para basıldığı için değer kaybeder ve enflasyon çok ciddi boyutlara ulaşır. Küresel enflasyona yol açması da tamamen savaşa taraf olan ülkelerin dünya ekonomisine katkısının boyutuyla ölçülür. Mesela ABD’nin savaşa girmesi muhtemelen küresel bir krize yol açar 2002’ de olduğu gibi fakat küçük bir Afrika ülkesinin savaşa girmesi çoğu ülke tarafında hissedilmez.
İkinci sorun ise enerji ve hammadde fiyatlarıdır. Rusya-Ukrayna savaşından çok rahat bir şekilde örnekleyebiliriz. Rusya çok önemli bir doğalgaz ve petrol sağlayıcısıdır. Ukrayna ise dünyanın en fazla buğday üreten ülkelerinden biridir. Bu savaş başladığı andan itibaren petrol, doğalgaz ve buğday fiyatları oldukça yükselmiştir. Yani özetle savaşa katılımcı ülkelerin dünya ticaretinde öncü olduğu ürünlerin fiyatları artmaktadır. Tek bir ürünün artışı diğer birçok ürün etkileyebilmektedir. Mesela petrolün artması yakıt fiyatlarını etkilemektedir. Yakıtın artması ise elimizde taşınma maliyeti olan her ürünün fiyatını etkilemektedir.
Üçüncü ve işleyeceğimiz son etki ulusal borçlanmadır. Savaş sırasında kamu borcunu çoğu savaşta hızlı bir şekilde artığı görülmektedir. Hükümetlerin normalden daha fazla paraya ihtiyaç duyması buradaki en önemli etkendir. Fakat savaşı kazanan taraf bile olsan bu borçları ödemek 10 yıllar sürebilmektedir. Nitekim 2. Dünya savaşı sırasında İngiltere için durum böyle olmuştur. ABD’den aldığı borç paraları ödemesi 35 yıl gibi çok uzun sürmüştür.
Savaşın ekonomi yönünden incelenmesi oldukça iç karartıcı bir durum. Fakat savaşın negatif etkileri bunlarla sınırlı değil. Topluma, kültüre ve sosyal bağlara o kadar zarar veriyor ki insanların savaş öncesi düşünce ve davranışlarına tekrar dönebilmesi neredeyse imkânsız.
