İlk Kadın Matematikçi: Çağının Ötesinde Bir Kadın

Günlük hayatta en çok kullandığımız ve hayatımızı kolaylaştıran bilimlerden biri matematiktir. Sıkça kullandığımız bu bilimin kökenleri çok eskiye dayanmaktadır. Matematik üzerinde birçok bilim insanı çalışmalar yapmış ve katkıda bulunmuştur. Peki sizce bu bilimin içinde söz sahibi olan ilk kadın kimdir ve matematiğe neler katmıştır?

Hypatia, MS.360 yılında İskenderiye'de doğmuştur. Çalışmaları iyi kanıtlarla kayıt altına alınabilen ilk kadın matematikçi olan Hypatia aynı zamanda çok iyi bir felsefecidir. Matematik alanında yaptığı çalışmaların hepsi günümüze gelememiş olsa da birçok katkısı olduğu bilinmektedir. Aritmetik üzerinde 13 ciltlik yorum yapmış, bilinen önemli eserleri yorumlamış ve belli kesitler eklemiştir. “The Astronomical Canon” adlı eseri yazmış; doğayı mantık, matematik ve deneylerle açıklamaya çalışmıştır. Aynı zamanda yıllar sonra Kepler tarafından bulunduğu düşünülen yörünge kavramını kendisi çok önceden bulmuş fakat kayıt edemeden öldürülmüştür. Büyük bilgin ve matematikçi Theo’nun kızı olan Hypatia babasından da bilim ve matematik konusunda hep destek görmüştür. Hypatia babasının izinden giderek büyük bir matematikçi olmuştur.

Bilgilerini tüm öğrencilerine aktarmış, hiçbir ayrım yapmamıştır. Dili, dini, ırkı ne olursa olsun öğrenmeye aç olan herkese eğitimler vermiştir. Bu konuda da fikirlerini şu şekilde ifade etmiştir: “Bizi birleştiren şeyler ayıranlardan daha fazla, bizler kardeşiz.” Yıllarca bu düşüncenin ışığında İskenderiye'de bulunan Platon Okulunda dersler vermiştir. Bu tutumuna ve bilim için yaptıklarına rağmen çoğu zaman emeğinin karşılığını alamamıştır. Öncelikle kadın olması ve dini açıdan farklı fikirleri nedeniyle toplum tarafından çokça kez dışlanmış ve eziyetler görmüştür. Cahil halk tarafından yakılan ve yok edilen kitaplar için kendi hayatını tehlikeye atmış, matematik ve bilimin peşini hiç bırakmamıştır. Başarıları dolayısıyla da eğitim verdiği okul tarafından zaferin simgesi olan "defne tacı" ile ödüllendirilmiştir. Hayatını uğruna adadığı çalışmalarla uğraşırken bir kesim halk tarafından cadılık ve büyücülükle suçlanmış, en nihayetinde cadı damgası yapıştırılmıştır. Her şeye rağmen bıkmadan tüm bunlara devam eden Hypatia, bir gün halkın cahil kesimi tarafından canice eziyetler görmüş ve öldürülmüştür. Bilime daha çok şey katabilecekken sırf kadın olduğu ve bilimle ilgilendiği için öldürülmesi dönemin dogmatik yapısını çok net ortaya koymaktadır. Kadınlara sofrada dahi yer verilmeyen bir devirde bunca bilimsel çalışma ve bize kattıklarıyla Hypatia, bilime özellikle de matematik tarihine adını altın harflerle yazdırmayı başarmıştır.

Bilime ve gelişmeye bu kadar bağlı oluşuyla birçok kişiye örnek olması onu en ayrıcalıklı kılan özelliğidir. Hypatia’nın hayatını ve yaşadıklarını daha detaylı anlamak isterseniz “Agora” adlı filmini de izleyebilirsiniz. Film tamamen Hypatia'nın yaşadıklarını ve çalışmalarını konu almaktadır.