Konya Bilim Merkezi BilimUp

Bugüne Kadar Verilen Nobel Kimya Ödülleri

Nazlı Ecem Görü
19 dk
1422

Nobel Ödülü, 27 Kasım 1895 ve 30 Aralık 1896 tarihinde Stockholm'de açıklanan vasiyetnamesiyle Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin verdiği, insanlığa hizmet edenleri ödüllendirmek amacını taşıyan prestijli bir ödüldür. Her sene fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış alanlarında layık görülen kişilere verilir.


İşte Günümüzden İlk Verildiği Tarihe Kadar Nobel Kimya Ödülü Kazananların Tam Listesi:

2023 yılında Moungi G. Bawendi, Louis E. Brus ve Alexei I. Ekimov kuantum noktalarının keşfi ve üretimi üzerine yaptıkları çalışmalar nedeniyle ödüle layık görüldüler.


2022 yılında Carolyn R. Bertozzi, Morten Meldal ve K. Barry Sharpless bu ödüle “klik kimyası” olarak bilinen ve moleküllerin birlikte koparılmasını sağlayan çalışmalarıyla layık görüldü.

2021 yılında Benjamin List ve David WC MacMillan asimetrik organokatalizi geliştirdikleri için bu ödüle layık görüldü.

2020 yılında İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, Emmanuelle Charpentier ve Jennifer A. Doudna'ya genom düzenlemeye yönelik bir yöntemin geliştirilmesini sağladıkları için bu ödül verildi.


2019 yılında İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham ve Akira Yoshino, lityum iyon pillerin geliştirdikleri için bu ödüle layık görüldüler.

2018 yılında Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nden Frances H. Arnold, "enzimlerin yönlendirilmiş evrimi" çalışması nedeniyle ödülün yarısına layık görüldü. Missouri Üniversitesi'nden George P. Smith ve Birleşik Krallık'taki MRC Moleküler Biyoloji Laboratuvarı'ndan Sir Gregory P. Winter, diğer yarısını peptitlerin ve antikorların faj gösterimi çalışmasıyla paylaştı.

2017 yılında Jacques Dubochet, Lozan Üniversitesi, İsviçre, Joachim Frank, Columbia Üniversitesi, New York ve Richard Henderson, MRC Moleküler Biyoloji Laboratuvarı ve Cambridge, çözeltideki biyomoleküllerin yüksek çözünürlüklü yapılarının belirlenmesi için kriyo-elektron mikroskobunun geliştirilmesiyle bu ödülü aldılar.

2016 yılında Jean-Pierre Sauvage, Sir J. Fraser Stoddart ve Bernard L. Feringa, moleküler makinelerin tasarımı ve sentezi nedeniyle Nobel Kimya Ödülü'nü ortaklaşa aldılar.


2015 yılında Tomas Lindahl, Paul Modrich ve Aziz Sancar hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldüler.

2014 yılında Eric Betzig, Stefan W. Hell ve William E. Moerner, canlı hücreleri görselleştirmek için nano boyuta ulaşabilen ışık mikroskobu geliştirmeleri sebebiyle bu ödülü aldılar.

2013 yılında Martin Karplus, Michael Levitt ve Arieh Warshel, karmaşık kimyasal sistemler için çok ölçekli modellerin geliştirmeleri sebebiyle ödül aldılar.

2012 yılında Robert Lefkowitz ve Brian Kobilka , G-protein-bağlı reseptörlerin (GPCR'ler) iç işleyişini çözdükleri için ödül aldılar.

2011 yılında Don Shechtman, kuazikristallerin keşfettiği için ödül aldı.

2010 yılında Richard F. Heck, Ei-ichi Negishi ve Akira Suzuki, organik sentezde paladyum katalizli çapraz bağlanmalar için ödül aldı.

2009 yılında Venkatraman Ramakrishnan, Thomas A. Steitz ve Ada E. Yonath, ribozomun yapısı ve işlevine ilişkin çalışmalar yaptıkları için ödül aldılar.

2008 yılında Osamu Shimomura, Martin Chalfie ve Roger Y. Tsien, yeşil floresan proteini GFP'nin keşfi ve geliştirilmesi sebebiyle ödül aldılar.

2007 yılında Gerhard Ertl, katı yüzeylerdeki kimyasal süreçler üzerine yaptığı çalışmalar sebebiyle ödül aldı.


2006 yılında Roger D. Kornberg, ökaryotik transkripsiyonun moleküler temeli üzerine yaptığı çalışmalar için ödül aldı.

2005 yılında Yves Chauvin, Robert H. Grubbs ve Richard R. Schrock, organik sentezde metatez yöntemini geliştirdikleri için ödül aldılar.

2004 yılında Aaron Ciechanover, Avram Hershko ve Irwin Rose, ubikuitin aracılı protein bozulmasını keşfettikleri için ödül aldılar.

2003 yılında Peter Agre, hücre zarlarındaki kanallarla ilgili keşifleri için ve Roderick MacKinnon, iyon kanallarının yapısal ve mekanik çalışmaları için ödül aldı.


2002 yılında John B. Fenn ve Koichi Tanaka, biyolojik makromoleküllerin kütle spektrometrik analizleri için yumuşak desorpsiyon iyonizasyon yöntemlerini geliştirdikleri için ve Kurt Wüthrich, biyolojik makromoleküllerin üç boyutlu yapısını belirlemek için nükleer manyetik rezonans spektroskopisini geliştirdiği için ödül aldı.

2001 yılında William S. Knowles ve Ryoji Noyori, kiral katalizli hidrojenasyon reaksiyonları üzerindeki çalışmaları için ve K. Barry Sharpless, kiral katalizli oksidasyon reaksiyonları üzerindeki çalışmaları için ödül aldı.

2000 yılında Alan J. Heeger, Alan G. MacDiarmid ve Hideki Shirakawa, iletken polimerlerin keşfettikleri ve geliştirdikleri için ödül aldı.

1999 yılında Ahmed H. Zewail, femtosaniye spektroskopisi kullanılarak kimyasal reaksiyonların geçiş durumları üzerine yaptığı çalışmalar için ödül aldı.

1998 yılında Walter Kohn, yoğunluk-fonksiyonel teorisini geliştirdiği için ve John A. Pople, kuantum kimyasında hesaplamalı yöntemler geliştirdiği için ödül aldı.


1997 yılında Paul D. Boyer ve John E. Walker, adenosin trifosfat (ATP) sentezinin altında yatan enzimatik mekanizmayı aydınlattıkları için ve Jens C. Skou, iyon taşıyan bir enzim olan Na+, K+'nın ilk keşfi için ödül aldı.

1996 yılında Robert F. Curl Jr., Sir Harold W. Kroto ve Richard E. Smalley, fulleren keşiflerinden dolayı ödül aldı.

1995 yılında Paul J. Crutzen, Mario J. Molina ve F. Sherwood Rowland, atmosfer kimyası, özellikle de ozonun oluşumu ve ayrışmasıyla ilgili çalışmaları için ödül aldı.

1994 yılında George A. Olah, karbokatyon kimyasına katkılarından dolayı ödül aldı.

1993 yılında Kary B. Mullis, polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) yöntemini icat ettiği için ve Michael Smith, oligonükleotid bazlı, bölgeye yönelik mutajenezin oluşturulmasına ve protein çalışmaları için geliştirilmesine yaptığı temel katkılardan dolayı ödül aldı.

1992 yılında Rudolph A. Marcus, kimyasal sistemlerde elektron transfer reaksiyonları teorisine yaptığı katkılardan dolayı ödül aldı.

1991 yılında Richard R. Ernst, yüksek çözünürlüklü nükleer manyetik rezonans (NMR) spektroskopisi metodolojisinin geliştirilmesine yaptığı katkılardan dolayı ödül aldı.

1990 yılında Elias James Corey, organik sentez teorisi ve metodolojisini geliştirdiği için ödül aldı.

1989 yılında Sidney Altman ve Thomas R. Cech, RNA'nın katalitik özelliklerini keşfettikleri için ödül aldı.

1988 yılında Johann Deisenhofer, Robert Huber ve Hartmut Michel, fotosentetik reaksiyon merkezinin üç boyutlu yapısını belirledikleri için ödül aldı.

1987 yılında Donald J. Cram, Jean-Marie Lehn ve Charles J. Pedersen, yüksek seçiciliğe sahip yapıya özgü etkileşimlere sahip molekülleri geliştirdikleri ve kullandıkları için ödül aldı.

1986 Dudley R. Herschbach, Yuan T. Lee ve John C. Polanyi, kimyasal temel süreçlerin dinamikleriyle ilgili katkılarından dolayı ödül aldı.

1985 yılında Herbert A. Hauptman ve Jerome Karle, kristal yapıların belirlenmesine yönelik doğrudan yöntemlerin geliştirilmesindeki olağanüstü başarılarından dolayı ödül aldı.

1984 yılında Robert Bruce Merrifield, katı bir matris üzerinde kimyasal senteze yönelik metodolojiyi geliştirdiği için ödül aldı.

1983 yılında Henry Taube, özellikle metal komplekslerinde elektron transfer reaksiyonlarının mekanizmaları üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı ödül aldı.

1982 yılında Aaron Klug, kristalografik elektron mikroskobu geliştirdiği ve biyolojik açıdan önemli nükleik asit-protein komplekslerinin yapısal olarak aydınlattığı için ödül aldı.

1981 yılında Kenichi Fukui ve Roald Hoffmann, kimyasal reaksiyonların gidişatına ilişkin bağımsız olarak geliştirdikleri teorileri için ödül aldı.

1980 yılında Paul Berg, nükleik asitlerin biyokimyası üzerine, özellikle de rekombinant DNA ile ilgili temel çalışmaları için ve Walter Gilbert ve Frederick Sanger, nükleik asitlerdeki baz dizilerinin belirlenmesine ilişkin katkılarından dolayı ödül aldı.

1979 yılında Herbert C. Brown ve Georg Wittig, sırasıyla bor ve fosfor içeren bileşiklerin organik sentezde önemli reaktifler halinde kullanımını geliştirdikleri için ödül aldı.


1978 yılında Peter D. Mitchell, kemiosmotik teorinin formülasyonu yoluyla biyolojik enerji transferinin anlaşılmasına yaptığı katkılardan dolayı ödül aldı.

1977 yılında Ilya Prigogine, denge dışı termodinamiğe, özellikle enerji tüketen yapılar teorisine katkılarından dolayı ödül aldı.

1976 yılında William N. Lipscomb, boranların yapısı üzerine yaptığı ve kimyasal bağlanma sorunlarını aydınlatan çalışmaları nedeniyle ödül aldı.

1975 yılında John Warcup Cornforth, enzim katalizli reaksiyonların stereokimyası üzerine yaptığı çalışma nedeniyle ve Vladimir Prelog, organik moleküller ve reaksiyonların stereokimyası üzerine yaptığı araştırma için ödül aldı.

1974 yılında Paul J. Flory, makromoleküllerin fiziksel kimyasındaki hem teorik hem de deneysel temel başarılarından dolayı ödül aldı.

1973 yılında Ernst Otto Fischer ve Geoffrey Wilkinson, sandviç bileşikleri olarak adlandırılan organometalik kimyası üzerine bağımsız olarak yaptıkları öncü çalışmalarından dolayı ödül aldı.

1972 yılında Christian B. Anfinsen, ribonükleaz üzerine, özellikle amino asit dizisi ile biyolojik olarak aktif konformasyon arasındaki bağlantıyla ilgili çalışmaları için ve Stanford Moore ve William H. Stein, arasındaki bağlantının anlaşılmasına katkılarından dolayı ödül aldı.

1971 yılında Gerhard Herzberg, moleküllerin, özellikle de serbest radikallerin elektronik yapısı ve geometrisi bilgisine yaptığı katkılardan dolayı ödül aldı.

1970 yılında Luis F. Leloir, şeker nükleotidlerini ve bunların karbonhidrat biyosentezindeki rolünü keşfinden dolayı ödül aldı.

1969 yılında Derek HR Barton ve Odd Hassel, konformasyon kavramının geliştirilmesine ve kimyada uygulanmasına katkılarından dolayı ödül aldı.

1968 yılında Lars Onsager, geri dönüşü olmayan süreçlerin termodinamiği için temel olan, kendi adını taşıyan karşılıklı ilişkilerin keşfi için ödül aldı.

1967 yılında Manfred Eigen, çok kısa enerji darbeleri yoluyla dengenin bozulmasıyla gerçekleştirilen son derece hızlı kimyasal reaksiyonlarla ilgili çalışmaları nedeniyle ve Ronald George Wreyford Norrish ve George Porter, aşırı hızlı kimyasal reaksiyonlarla ilgili çalışmaları nedeniyle ödül aldı.


1966 yılında Robert S. Mulliken, kimyasal bağlar ve moleküllerin elektronik yapısıyla ilgili temel çalışması için moleküler yörünge yöntemiyle ödül aldı.

1965 yılında Robert Burns Woodward, organik sentez sanatındaki olağanüstü başarılarından dolayı ödül aldı.

1964 yılında Dorothy Crowfoot Hodgkin, önemli biyokimyasal maddelerin yapılarına ilişkin X-ışını teknikleriyle yaptığı tespitler için ödül aldı.

1963 yılında Karl Ziegler ve Giulio Natta, yüksek polimerlerin kimyası ve teknolojisi alanındaki keşiflerinden dolayı ödül aldı.

1962 yılında Max Ferdinand Perutz ve John Cowdery Kendrew, küresel proteinlerin yapıları üzerine yaptıkları çalışmalar için ödül aldı.

1961 yılında Melvin Calvin, bitkilerde karbondioksit asimilasyonu üzerine yaptığı araştırmalardan dolayı ödül aldı.

1960 yılında Willard Frank Libby arkeoloji, jeoloji, jeofizik ve diğer bilim dallarında yaş tespiti için karbon-14'ü kullanma yönteminden dolayı ödül aldı.

1959 yılında Jaroslav Heyrovsky, polarografik analiz yöntemlerini keşfetmesi ve geliştirmesi nedeniyle ödül aldı.

1958 yılında Frederick Sanger, proteinlerin, özellikle insülinin yapısı üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı ödül aldı.

1957 yılında Lord (Alexander R.) Todd, nükleotidler ve nükleotid ko-enzimleri üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı ödül aldı.

1956 yılında Sir Cyril Norman Hinshelwood ve Nikolay Nikolaevich Semenov, kimyasal reaksiyonların mekanizması konusundaki araştırmaları için ödül aldı.

1955 yılında Vincent du Vigneaud, biyokimyasal olarak önemli kükürt bileşikleri üzerindeki çalışmaları ve özellikle bir polipeptit hormonunun ilk sentezi için yaptığı çalışmalar nedeniyle ödül aldı.


1954 yılında Linus Carl Pauling, kimyasal bağın doğası ve bunun karmaşık maddelerin yapısının aydınlatılmasında uygulanması konusundaki araştırması için ödül aldı.

1953 yılında Hermann Staudinger, makromoleküler kimya alanındaki keşiflerinden dolayı ödül aldı.

1952 yılında Archer John Porter Martin ve Richard Laurence Millington Synge, bölme kromatografisini icat ettikleri için ödül aldı.

1951 yılında Edwin Mattison McMillan ve Glenn Theodore Seaborg, uranyum ötesi elementlerin kimyasındaki keşiflerinden dolayı ödül aldı.

1950 yılında Otto Paul Hermann Diels ve Kurt Alder, dien sentezini keşfettikleri ve geliştirdikleri için ödül aldı.


1949 yılında William Francis Giauque, kimyasal termodinamik alanındaki, özellikle de maddelerin son derece düşük sıcaklıklardaki davranışlarıyla ilgili çalışmalarından dolayı ödül aldı.

1948 yılında Arne Wilhelm Kaurin Tiselius, elektroforez ve adsorpsiyon analizi üzerine yaptığı araştırmalardan, özellikle serum proteinlerinin karmaşık yapısına ilişkin keşiflerinden dolayı ödül aldı.

1947 yılında Sir Robert Robinson, biyolojik öneme sahip bitkisel ürünler, özellikle de alkaloidler üzerine yaptığı araştırmalardan dolayı ödül aldı.

1946 yılında James Batcheller Sumner, enzimlerin kristalleştirilebileceğini keşfettiği için ve John Howard Northrop ve Wendell Meredith Stanley, enzimleri ve virüs proteinlerini saf formda hazırladıkları için ödül aldı.

1945 yılında Artturi Ilmari Virtanen, tarım ve beslenme kimyası alanındaki araştırmaları ve buluşları, özellikle de buldukları yem muhafaza yöntemi nedeniyle ödül aldı.

1944 yılında Otto Hahn, ağır çekirdeklerin bölünmesini keşfinden dolayı ödül aldı.

1943 yılında George de Hevesy, kimyasal proseslerin incelenmesinde izotopların izleyici olarak kullanılmasına ilişkin çalışması nedeniyle ödül aldı.

1939 yılında Adolf Friedrich Johann Butenandt, cinsel hormonlar üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı, Leopold Ruzicka ise polimetilenler ve yüksek terpenler üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı ödül aldı.

1938 yılında Richard Kuhn, karotenoidler ve vitaminler üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı ödül aldı.

1937 yılında Walter Norman Haworth, karbonhidratlar ve C vitamini üzerine araştırmalarından dolayı ve Paul Karrer, karotenoidler, flavinler ve A ve B2 vitaminleri üzerine araştırmalarından dolayı ödül aldı.

1936 yılında Petrus (Peter) Josephus Wilhelmus Debye, dipol momentleri ve gazlardaki X ışınlarının ve elektronların kırınımı üzerine yaptığı araştırmalar aracılığıyla moleküler yapıya ilişkin bilgilere yaptığı katkılardan dolayı ödül aldı.

1935 yılında Frédéric Joliot ve Irène Joliot-Curie, yeni radyoaktif elementlerin sentezini yapmasından dolayı ödül aldı.


1934 yılında Harold Clayton Urey, ağır hidrojeni keşfinden dolayı ödül aldı.

1932 yılında Irving Langmuir, yüzey kimyasındaki keşifleri ve araştırmalarından dolayı ödül aldı.

1931 yılında Carl Bosch ve Friedrich Bergius, kimyasal yüksek basınç yöntemlerinin bulunmasına ve geliştirilmesine yaptıkları katkılardan dolayı ödül aldı.

1930 yılında Hans Fischer, hemin ve klorofilin oluşumuna ilişkin araştırmaları ve özellikle hemin sentezi için ödül aldı.

1929 yılında Arthur Harden ve Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin, şekerin ve fermentatif enzimlerin fermantasyonu üzerine araştırmaları için ödül aldı.

1928 yılında Adolf Otto Reinhold Windaus, sterollerin yapısı ve bunların vitaminlerle bağlantıları üzerine yaptığı araştırmalarla sağladığı hizmetlerden dolayı ödül aldı.

1927 yılında Heinrich Otto Wieland, safra asitleri ve ilgili maddelerin yapısıyla ilgili araştırmalarından dolayı ödül aldı.

1926 yılında (Theodor) Svedberg, dağılı sistemler üzerindeki çalışmaları nedeniyle ödül aldı.


1925 yılında Richard Adolf Zsigmondy, kolloid çözeltilerin heterojen doğasını gösterdiği ve kullandığı yöntemlerin o zamandan beri modern kolloid kimyasında temel haline gelmesi sebebiyle ödül aldı.

1923 yılında Fritz Pregl, organik maddelerin mikro-analiz yöntemini icat etmesinden dolayı ödül aldı.

1922 yılında Francis William Aston, kütle spektrografı aracılığıyla çok sayıda radyoaktif olmayan elementteki izotopları keşfetmesi ve tam sayı kuralını ortaya koyması nedeniyle ödül aldı.

1921 yılında Frederick Soddy, radyoaktif maddelerin kimyası konusundaki bilgilere katkılarından ve izotopların kökeni ve doğasına ilişkin araştırmalarından dolayı ödül aldı.

1920 yılında Walther Hermann Nernst, termokimya alanındaki çalışmalarının takdiri olarak ödül aldı.

1918 yılında Fritz Haber, amonyağın elementlerden sentezini sağladığı için ödül aldı.

1915 yılında Richard Martin Willstätter, bitki pigmentleri, özellikle de klorofil üzerine yaptığı araştırmalardan dolayı ödül aldı.

1914 yılında Theodore William Richards, çok sayıda kimyasal elementin atom ağırlığına ilişkin doğru tespitlerinden dolayı ödül aldı.

1913 yılında Alfred Werner, daha önceki araştırmalara yeni bir ışık tuttuğu ve özellikle inorganik kimyada yeni araştırma alanları açtığı, moleküllerdeki atomların bağlantısı üzerine yaptığı çalışmanın takdiri olarak ödül aldı.

1912 yılında Victor Grignard, son yıllarda organik kimyanın ilerlemesini büyük ölçüde ilerleten Grignard reaktifinin keşfi için ve Paul Sabatier, organik bileşiklerin ince parçalanmış metallerin varlığında hidrojenlenmesi yöntemini bulduğu için ödül aldı.


1911 yılında Marie Curie, radyum ve polonyum elementlerinin keşfi, radyumun izolasyonu ve bu olağanüstü elementin doğası ve bileşiklerinin incelenmesi yoluyla kimyanın ilerlemesine yaptığı hizmetlerden dolayı ödül aldı.

1910 yılında Otto Wallach, alisiklik bileşikler alanındaki öncü çalışmasıyla organik kimya ve kimya endüstrisine yaptığı hizmetlerden dolayı ödül aldı.

1908-1909 yılında Ernest Rutherford ve Ernest Ostwald, kataliz üzerine yaptığı çalışmalardan ve kimyasal dengeyi ve reaksiyon hızlarını belirleyen temel ilkelere ilişkin araştırmalarından dolayı ödül aldı.

1907 yılında Eduard Buchner, biyokimyasal araştırmaları ve hücresiz fermantasyonu keşfetmesi nedeniyle ödül aldı.


1906 yılında Henri Moissan, flor elementinin araştırılmasında ve izolasyonunda sağladığı büyük hizmetlerden ve kendisinden sonra anılan elektrikli fırının bilimin hizmetine sunulmasından dolayı ödül aldı.

1905 yılında Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer, organik boyalar ve hidroaromatik bileşikler üzerine yaptığı çalışmalarla organik kimyanın ve kimya endüstrisinin ilerlemesine yaptığı hizmetlerden dolayı ödül aldı.

1904 yılında Sir William Ramsay, havadaki inert gaz elementlerinin keşfi ve bunların periyodik sistemdeki yerlerinin belirlenmesindeki hizmetleri nedeniyle ödül aldı.

1903 yılında Svante August Arrhenius, elektrolitik ayrışma teorisiyle kimyanın ilerlemesine sağladığı olağanüstü hizmetlerden dolayı ödül aldı.


1902 yılında Hermann Emil Fischer, şeker ve pürin sentezi üzerine yaptığı çalışmalarla sağladığı olağanüstü hizmetlerden dolayı ödül aldı.

1901 yılında Jacobus Henricus van't Hoff, çözeltilerdeki kimyasal dinamik ve ozmotik basınç yasalarının keşfiyle sağladığı olağanüstü hizmetlerden dolayı ödül adı.


Benzer Makaleler
Cezeri'nin Su Çarkı ile Çalışan Su Tulumbaları
Mikroskop Nedir? Mikroskopların Özellikleri Nelerdir?
En Ölümcül Salgın Kara Ölüm
Karanlık Bilim: Biyolojik Silahlar Nasıl Ortaya Çıktı?
Anestezi Keşfedilmeden Önce Cerrahlar Ameliyatları Nasıl Yapıyorlardı?
Tuvaletin İlginç Tarihi
Ölçü Birimleri Nasıl Ortaya Çıktı?
Kan Gruplarının İlginç Keşfi
Talidomid Faciası: Doğuştan Sakatlıkların Hikayesi
Orta Çağda Bilim Ve Tıpın Öncüsü: İbn-i Sina
ANASAYFA
RASTGELE
KATEGORİLER
POPÜLER
EN YENİLER