Parol gibi bir ağrı kesiciyi yuttuktan sonra ne olduğunu hiç merak ettiniz mi? Boğazınızdan aşağı kayan ilaçlar baş ağrısını, sırt ağrısını veya zonklayan burkulan ayak bileğini tedavi etmeye yardımcı olabilir. Ama öncelikle gitmesi gereken yeri nasıl biliyor?
Bir hapı ağzımıza attıktan ve onu yuttuktan sonra bu hap, yabancı maddeleri etkisiz hale getirmek ve dışarı atmak için tasarlanmış organlar ve moleküllere yakalanmadan kan dolaşımına katılmak için otostop çeker ve vücudumuzdaki görevini yapmak üzere dahil olduğu bu yarışta kan akışıyla birlikte devir yapar. Bu süreç sindirim sisteminizde başlar. Ağrıyan bir ayak bileği için bir ibuprofen tableti yuttuğunuzu varsayalım. Dakikalar içinde tablet midenizin asidik sıvılarında parçalanmaya başlar. Çözünen ibuprofen, ince bağırsağa ve ardından bağırsak duvarını geçerek bir kan damarı ağına geçer. Bu kan damarları, kanı ve içindeki her şeyi karaciğere taşıyan bir damarla beslenir. Bir sonraki adım, karaciğere ulaşmaktır.
Kan ve içindeki ilaç molekülleri karaciğer kan damarlarından geçerken, enzimler onları nötralize etmek için ibuprofen molekülleri ile reaksiyona girmeye çalışır. Metabolitler olarak adlandırılan hasarlı ibuprofen molekülleri artık ağrı kesiciler kadar etkili olmayabilir. Bu aşamada, ibuprofenin çoğu karaciğerden zarar görmeden geçer. Karaciğerden damarlar yoluyla vücudun dolaşım sistemine doğru yolculuğuna devam eder. Hapı yuttuktan yarım saat sonra, dozların bir kısmı zaten dolaşımdaki kan dolaşımına girmiştir. Bu kan döngüsü, kalp, beyin, böbrekler ve karaciğer de dahil olmak üzere her uzuv ve organdan geçer. İbuprofen molekülleri, vücudun ağrı tepkisinin tüm hızıyla devam ettiği bir konumla karşılaştığında, bu reaksiyonun bir parçası olan belirli hedef moleküllere bağlanırlar.
Ibuprofen gibi ağrı kesiciler, vücudun ağrı sinyallerini iletmesine yardımcı olan bileşiklerin üretimini engeller. Daha fazla ilaç molekülü biriktikçe, ağrı kesici etki artar ve yaklaşık bir veya iki saat içinde maksimuma ulaşır. Daha sonra vücut ibuprofeni etkili bir şekilde ortadan kaldırmaya başlar ve kandaki miktarı ortalama her iki saatte bir yarı yarıya iner. İbuprofen molekülleri hedeflerinden ayrıldığında, sistemik kan akışı onları tekrar uzaklaştırır. Karaciğere geri döner ve ilacın bir kısmı metabolitlere dönüştürülür. Daha sonra böbrekler tarafından idrarda filtrelenir Karaciğerden damarlara ve damarlardan böbreklere olacak şekilde tekrarlanan bu döngü, her döngüde biraz daha fazla ilaç nötralize edilip süzülecek ve dakikada yaklaşık bir kan döngüsü tamamlanacak hızda devam eder.
Bu temel adımlar, ağızdan aldığınız herhangi bir ilaç için aynıdır ancak sürecin hızı ve onu kan dolaşımınıza getiren ilaç miktarı ilaca, kişiye ve vücuda nasıl girdiğine bağlı olarak değişir. Ve dozu doğru değerde almak önemlidir. Eğer doz çok düşükse, ilaç işini yapmayacaktır. Doz çok yüksekse, ilaç ve metabolitleri toksik olabilir. Bu durum her ilaç için geçerlidir.
Gelişen moleküler biyoloji teknikleri yardımıyla gelecekte bir gün, DNA testleri yapılarak karaciğerinizin etkinliğine ve diğer faktörlere bağlı olarak belirlenmiş ve kişiselleştirilmiş ilaç dozu ayarlanabilir; ancak o gün gelene kadar yapılacak en iyi seçenek içilen ilacın prospektüsünü okumak ve doktorunuza veya eczacınıza danışmak ve ilacı doğru miktarda ve önerilen zamanlarda almaktır.
