Wernicke Korsakoff Sendromu, farkında olmasak da hepimizin hakkında biraz fikir sahibi olduğu, filmlere konu olmuş bir rahatsızlıktır. Bu sendromda hastalarda trajik hafıza kayıpları görülür. Öyle ki hastalar unuttukları şeyleri bile unuturlar.
Bu hafıza kayıplarının, yeni anı ve olayları uzun süreli hafızaya aktaramama ve geçmişe dönük anıları hatırlayamama olmak üzere iki türü vardır. Uzun süreli alkol kullanımı veya diyaliz, sindirim sistemi tümörleri, açlık grevleri gibi beslenme ve emilim bozukluklarına bağlı gelişir. Hastalarda normal beyin fonksiyonu için kritik role sahip Tiamin diğer adıyla B₁ vitaminin eksikliği görülür.
Sonuçlarından Tiamin’in önemini kavradığımız bazı çalışmalarda, hastanede geçirdiği bir ameliyat sonrası yattığı serviste besin ögelerinin damar yoluyla verilmesi yöntemiyle beslenen hastalarda bir süre sonra anlamsız konuşmalar, hafıza kaybı bulgularının gözlendiği saptanmıştır. Bu hastalara doktorların teşhisi üzerine Tiamin takviyesi başlanmış, hastaların bulguları kısa sürede gerilemiş ve durumları Korsakoff Sendromuna ilerlemeden taburcu edilmişlerdir.
Tiamin’in rol aldığı diğer bir sahne ise ölüm oruçlarıdır. Tarihte 1996 ve 2000 yılında iki farklı ölüm orucu tutulur. Bu oruçların temel farkını ise Tiamin kullanımı oluşturur. 1996 yılında ölüm orucuna başlayan insanlar, sadece sıvı alarak bedensel-zihinsel aksaklıklarla hızla karşılaşmışlardır. Açlık grevini takiben birçok hastada Wenicke Korsakoff sendromu ortaya çıkmıştır ve 60 gün sonra ölümler başlamıştır. Bu oruçtan elde edilen deneyimlerden yola çıkılarak, 2000 yılında oruca başlayan kişiler Tiamin takviyesi de almışlardır. Böylece 1996 ölüm orucunda olduğu gibi 60’lı günlerde ölüm gerçekleşmemiş, bu süre 200’lü günlere kadar uzamıştır.
Korsakofflu hastaların ayrıca, beyinlerindeki Mamillar cisimleri hasarlıdır ve beyinlerinin ön tarafındaki örtüsünde küçülme görülür. Bu alanların hasarlanması beynin hafıza merkezinin bağlantılarını keser ve ortaya hafıza kaybı tablosu çıkar. Bu hafıza kaybının bunamaya bağlı olandan ya da Alzheimer’dakinden farkı, kişinin kim olduğunun farkında olması ve muhakeme yapma gibi özelliklerinin korunuyor olmasıdır.
Korsakoff sendromunun kişinin hayatını ne kadar zora soktuğuna bir örnek verelim. Korsakofflu bir hastayla karşılaştığınızda beş dakika içerisinde birden fazla kez tanışmanız gerekecektir. Çünkü bu hastalar yeni bilgileri birkaç dakikadan fazla hafızalarında tutamazlar. Tanıştıktan sonra size burada ne yapıyoruz gibi bir soru sorabilirler. Oraya neden geldiklerini de unutmuşlardır. Ona hangi mevsimde olduğunuzu sorarsanız camdan dışarıya bakarak ya da etrafta bir takvim arayarak bulmaya çalışabilirler. Korsakoff hastalarının zihinlerinde, hafıza kayıplarının yaşanmaya başlamadan önceki hayatları ise gayet nettir. Hatta zaman onlar için tam da o yılda durmuştur diyebiliriz. Yeni anılar elde edemezler. Dış görünüşünden altmışlarında olduğu belli olan bir beyefendiye yaşını sorsanız size on dokuz yaşında olduğunu ve 1978’de olduğumuzu söyleyebilir.
Bu sendroma sahip bir hastanın öyküsü ya da diğer birçok hastalık hakkında fikir sahibi olmak isterseniz, Nöroloji Profesörü Dr. Oliver Sacks’ın dört bölüme ayırarak, toplam yirmi dört hastasından bahsettiği Karısını Şapka Sanan Adam kitabı ilginizin karşılığını verecektir.
