Günümüzde gıda güvenliği ve atık gıda güvenliği, halk sağlığı ve ekonomiye olan etkisi ile büyük bir toplumsal sorun haline gelmiştir. Peki bu sorunun çözümü için bilim insanları ne gibi çalışmalar yapıyor, gelin beraber inceleyelim.
Gıdayı dış etkilerden koruyan, pazarlanmasını ve tüketimini kolaylaştıran metal, cam, kâğıt, plastik gibi özel malzemelerden yapılan kap, kılıf ya da sargılara gıda ambalajı denir. Kaliteli ve güvenli gıda koşulları, yalnızca üretim aşamasında değil, ambalajlama ve depolama aşamalarında da sağlanmalıdır. Depolama koşullarına uygun olarak son ürünün ambalajlanması, kalite özelliklerini korumakta ve raf ömrünü uzatmaktadır. Tüketiciler yüksek kalitede, doğal, taze, mikrobiyolojik açıdan güvenli, koruyucu ve katkı maddesi içermeyen, raf ömrü uzun gıdaları tüketmek istemektedirler. Ayrıca ambalaj sanayisinde kullanılan petrol esaslı plastikler, sahip oldukları düşük ağırlık, esneklik, dayanıklılık, geri dönüşümünün mümkün olması ve tekrar kullanılabilirlik özellikleri nedeniyle sıklıkla tercih edilmelerine karşın plastik atıkların neden olduğu çevre kirliliği önemli bir sorun haline gelmiştir. Bu nedenle sürdürülebilir yaşamı desteklemek, gıdaların daha uzun ömürlü ve kaliteli olmasını sağlamak amacıyla günümüzde nanoteknoloji alanındaki çalışmalara ağırlık verilmiştir.
Nanoteknoloji, en genel tanımıyla nanometre (metrenin milyarda biri; 0.000 000 001 metre) ölçeğinde ürünler üreten veya kullanan teknoloji anlamına gelir. Singapur Nanyang Teknoloji Üniversitesinden ve ABD'deki Harvard TH Chan Halk Sağlığı Okulundan bilim insanlarının oluşturduğu ekip yaptıkları yeni çalışmada; doğal bileşenlerden oluşan, su geçirmez, biyolojik olarak parçalanabilen, sürdürülebilir ve insanlara zararlı mikropları öldüren "akıllı" bir gıda ambalaj malzemesi geliştirdi.
Laboratuvar deneylerinde; zararlı bakterilerden kaynaklanan nem ve enzimlerdeki artışla ambalajdaki liflerin doğal antimikrobiyal bileşikleri saldığı hatta E. Coli ve Listeria gibi zararlı bakterileri de öldürdüğü gözlemlenmiştir. Ambalaj, yalnızca ek nem ve bakteri varlığında antimikrobiyal bileşikleri salacak şekilde tasarlanmıştır. Böylece hem kimyasal kullanım minimuma inmiş hem de ambalajın dayanıklılığı artmıştır. Yapılan bir deneyde çilekler, farklı iki ambalaj materyaline sarılmıştır. Plastik malzemeden yapılmış ambalaj ile kaplanan çilek, dört gün taze kalırken gelişmiş sürdürülebilir ambalajla kaplanan çileğin, yedi gün boyunca taze kaldığı gözlemlenmiştir.
Bu çalışma; sadece gıda güvenliğini ve kalitesini artırmak için değil, aynı zamanda çevreye ve sağlığa verilen zararı ortadan kaldırmak ve biyolojik olarak parçalanamayan plastiklerin kullanımını küresel düzeyde azaltmak için kullanılabilecek, akıllı antimikrobiyal malzemeleri sentezlemek için ölçeklenebilir sistemler geliştirmek ve sürdürülebilir tarım-gıda sistemlerini teşvik etmek için de yapılmıştır. Nanoteknolojinin gıda alanında uygulanmasına yönelik çalışmaların sürdürülmesi ve desteklenmesi için gerekli teşvikler sağlanmalıdır. Bu sayede daha az enerji kullanılarak daha verimli, ucuz ve güvenilir ürünlerin elde edilmesi mümkün olacaktır.
