Saç boyamak, birçok insanın görünüşünü değiştirmek veya gri saçlarını kapatmak için yaptığı yaygın bir uygulamadır. Ancak boyama işleminin saç beyazlamasına yol açtığına dair yaygın bir inanış vardır. Peki gerçekten saçları boyarken kullanılan kimyasallar saçların daha erken yaşta beyazlamasına sebep olur mu?
Beyaz saç, yaşlanma sürecinin bir parçası olarak ortaya çıkabilen saç köklerindeki pigmentasyon kaybının bir sonucudur. Bu, saça rengini veren pigment olan melanin üretimindeki azalmadan kaynaklanır. Kuru bir saç telinin yaklaşık yüzde 95’ini proteinler oluşturur. Bu proteinler, kiremitlerin çatı altındaki kısımları koruduğu gibi hareket ederek altındaki yapıyı nemden, sıcaklıktan ve Güneş'ten gelen UV ışınlarından korur.
Kalıcı veya kalıcı olmayan saç boyalarını kullanmak veya saç ağartıcı uygulamak, bu koruyucu proteinlerin kalkmasına neden olan kimyasal bir reaksiyon oluşturur. Proteinlerin yokluğu, kimyasalların saç teline nüfuz etmesine sebep olur. Böylece saç boyası saçın kimyasal yapısını değiştirerek bir renk değişikliğine sebep olur. Ancak saçınızı boyamanın doğrudan saç köklerinde pigmentasyon kaybına neden olduğuna dair hiçbir bilimsel kanıt yoktur. Geçici boyalar, saçınızda renk bırakır, ancak genellikle daha derin katmanlara nüfuz etmezler. Fakat yine de saçınıza zarar verebilirler. Bu zararlar genel olarak saç gücünün azalması, saçın ısıl işlemlere toleransının azalması, saçın incelmesi, saç folikülünün pürüzlülüğünün artması olarak sıralanabilir.
Bazı çalışmalar, saç boyalarındaki hidrojen peroksit bileşeninin saçtaki melanin ile reaksiyona girdiğinde saç beyazlamasına yol açabileceğini göstermiştir. Örneğin, 2005 yılında Journal of the American Academy of Dermatology’de yayınlanan bir araştırma, saç beyazlamasının saç boyası kullanımının yaygın bir yan etkisi olabileceğini ve daha yüksek konsantrasyonlarda hidrojen peroksit içeren saç boyalarında ortaya çıkma olasılığının daha yüksek olduğunu göstermiştir. Ancak bu geçici bir etkidir. Saç uzadıkça saçın rengi genellikle eski rengine döner. Benzer şekilde, bazı saç boyaları amonyak gibi saçın zarar görmesine ve kurumasına neden olabilen, ancak pigmentasyon kaybına neden olmayan kimyasallar içermektedir.
Genel olarak saç boyatmak direkt olarak beyaz saçlara neden olmaz diyebiliriz. Fakat zaten genetik olarak saçları beyazlamaya yatkın olan kişilerin saçlarını sık boyatmaları veya sert saç boyaları kullanmaları durumunda saçlarının beyazladığını daha erken yaşlarda fark edebilme olasılığı bulunmaktadır. Bunun sebebi saç boylarının içindeki kimyasalların kafa derisinin beslenmesine ve dolaylı olarak saç foliküllerinin sağlığına zarar verebilecek olmasıdır.
Kına doğal bir yarı kalıcı saç boyasıdır. Ancak doğal bir bileşen olması, daha az hasar verdiği anlamına gelmemektedir. 2019’da yapılan bir araştırmada, kınanın saçınıza zarar vererek daha kaba ve daha kırılgan saçlara neden olabileceği görülmüştür. Kına bir saatten fazla saçta bekletildiğinde, saçın ağartılma sürecine benzer bir zarar vermektedir. Kınaya veya kına boyar maddesinin içindeki herhangi bir bileşene alerjiniz varsa kontakt dermatite ve cilt tahrişine de neden olabilmektedir. Saçınızın zarar görme riskini en aza indirmek için güvenilen saç boyası ürünleri kullanmanız, uygulama ve zaman talimatlarına uymanız oldukça önemlidir. Ek olarak, özellikle altta yatan herhangi bir tıbbi sorununuz veya cilt hassasiyetiniz varsa saçınızı boyamadan önce profesyonel bir kuaföre veya dermatoloğa danışmanız daha sağlıklı olacaktır.
