Renkler, ışığın cisimlere çarparak o cisimler tarafından soğurulmayan enerjinin yansıması sonucu oluşurlar ve böylece cisimleri renkli görmeye başlarız. Peki ya hiç görmediğimiz ve tanımadığımız bir renk olsaydı bunu nasıl hayal ederdik?
Renk körlüğü olarak adlandırılan görme bozukluğunda insanlar bazı renkleri göremezler veya ayırt edemezler. Genellikle karşılaşılan iki tip renk körlüğü vardır: tam renk körlüğü ve kırmızı-yeşil renk körlüğü. Hastalarda sıklıkla karşılaşılan çeşidi kırmızı-yeşil renk körlüğü olsa da maviyi ayırt edememe durumu da nadiren görülmektedir. Peki renk körlüğü neyden kaynaklanır ve nasıl oluşur?
Gözümüzün retina kısmında ışığı algılayan koni ve çubuk fotoreseptör hücreler bulunur. Koni hücreleri retinada yoğun bir şekilde bulunur ve renkli görmemizi sağlarken çubuk hücreleri sadece ışığı algılamamızı sağlar ve loş ışığa daha duyarlıdır. Renkleri gören üç tür koni hücresi vardır: kırmızı, yeşil ve mavi. Beynimiz, renk algımızı belirlemek için bu koni hücrelerinden gelen bilgileri kullanır. Eğer bu reseptör hücrelerden biri zarar görürse ya da doğuştan bir bozukluk oluşursa renk körlüğü ortaya çıkar. Bunun anlamı ise şudur: Renk körlüğü doğuştan da olabilir, aşırı zarar görmüş gözlerde sonradan da meydana gelebilir. Doğuştan oluşan renk körlüklerinde hastalık için ilerleme ya da gerileme söz konusu değildir. Örneğin bir veya daha fazla renk konisi hücresi olmadığında, çalışmadığında veya normalden farklı bir renk algıladığında meydana gelebilir. Tüm koni hücrelerinin yokluğunda şiddetli renk körlüğü oluşur. Tüm koni hücrelerinin mevcut olması fakat bir koni hücresinin doğru çalışmaması durumunda ise hafif renk körlüğü meydana gelir ve kişinin gözleri normalden daha farklı bir renk algılar. Renk körlüğü genetik farklılık sebebiyle erkeklerde (12 erkekten birinde) kadınlara (200 kadından birinde) oranla daha sık karşılaşılan durumdur. Ayrıca annenin renk körü olduğu durumlarda erkek çocukları da renk körü olarak doğarlar. Babanın renk körü olup annenin taşıyıcı olduğu durumlarda ise doğacak çocukların yarısının renk körü olması ihtimali vardır.
Renk körlüğü şüphesi durumlarında kesinlikle optisyenlerle görüşülmeli ve test yaptırılmalıdır. Özellikle sürücü belgesi almak isteyen adayların bu testten geçmesi önemlidir. Bunun tespiti için birbirinden farklı testler vardır. Örneğin, Ishihara, farnsworth munsell D-15 veya farnsworth lantern gibi testler renk körlüğü düzeyini ölçmeye yarar. Bu testlerle belirlenen renk körlüğü derecesine göre özel gözlükler, özel kontakt lensler kullanılabilir ya da son yıllarda hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar sayesinde ilerleyen yıllarda hastalara genetik tedavi uygulanma şansı da olabilir.
