Gelecekte bir gün bilim insanlarının dinozor DNA’sı parçalarından gerçek bir dinozor meydana getirebilme ihtimalini hayal edebiliyor musunuz? Jurassic Park gibi bir bilim kurgu filminde böyle bir senaryonun ne kadar korkutucu sonuçlar doğurabileceğini gözlemleyebiliriz. Peki gerçekten nesli tükenen canlıları bir şekilde hayata geri döndürmek mümkün mü?
DNA’yı bir hayvanın organları, kan damarları, sinirleri, kasları ve yağları gibi yumuşak kısımlarında bulmak çok daha kolaydır. Fakat buradaki en büyük engel, bu kısımların diğer vücut parçalarına göre daha önce ayrışmış olmasıdır. Bu durum, araştırmacıları fosil kalıntılardan faydalanmaya sevk eder. Ancak bilim insanlarının dinozor fosillerinde DNA bulmaya çalışırken daha büyük bir sorunu vardır. DNA molekülleri, milyonlarca yıldır çeşitli şartlar altında beklemenin sonucunda bozulur. Özellikle uzun vadede, su ile reaksiyona girmenin çoğu bağ bozulmasından sorumlu olduğu düşünülmektedir. Yeraltı suyunun hemen hemen birçok yerde bulunması, gömülü kemik örneklerindeki DNA’nın belirli bir oranda bozulmasını kolaylaştırmaktadır.
DNA’nın ömrünü hesaplamak için yapılan araştırmalar sonucunda her bağın maksimum 6,8 milyon yıl sonra yok olacağı tahmin ediliyor. Kulağa uzun bir süre gibi gelse de en son dinozor 65 milyon yıldan fazla bir süre önce ölmüştür. Bu durumda dinozorların ve diğer canlıların tekrar oluşturulması pek mümkün görünmüyorken bilim insanları çalışmalarına devam etmektedir. Dinozorlar haricinde diğer nesli tükenen canlılar üzerinde de çalışmalar devam etmektedir. Harvard Wyss Enstitüsü’nde bir bilim insanı olan George Church, mamutların yaşayan en yakın akrabası olan Asya fillerinin mamutların tekrar meydana getirilmesinde kullanılabileceğini belirtmektedir. Canlı bir Asya fili hücresinden CRISPR DNA düzenlemesi yöntemi kullanılarak bir mamut DNA’sına ulaşılabileceği tahmin edilmektedir. Bunu bir fil DNA dizisinden bir mamut DNA dizisine bir çeşit kesip yapıştırarak yapabilirsiniz. Tabii bunu en az bir buçuk milyon kez kes-yapıştır yapmanız gerekecek, ki bu henüz pek mümkün görünmüyor.
George ve ekibinin yapmış olduğu yaklaşık 50 farklı düzenleme sonrası laboratuvarda yaşayan hücrelerin içindeki fil genomunu bir mamut genomuna dönüştürdüler. Bu bir buçuk milyon kez yapılması gereken düzenlemenin 50’sine denk gelmektedir. Bu ve benzeri şimdiye kadar yapılan bütün çalışmalar göze alındığında gelecekte nesli tükenen canlıları gözlerimizle canlı bir şekilde görmek çok uzak görünmüyor. Bununla birlikte; bilim insanları, soyu tükenmiş canlıların melezlerini oluşturmanın Kuzey Kutbu tundrasını düzeltebileceğini ve sera gazı emisyonlarını durdurabileceğini söylüyor. Bu tür mamut benzeri canlıları Arktik tundra ortamlarına yeniden dahil etmek, küresel ısınma nedenli artan sıcaklıklarla oluşan yerden sera gazlarının salınımını durdurabilir. Ayrıca gelecekteki emisyonları azaltmaya yardımcı olabileceği iddia ediliyor. Öyle ki çim, ağaçlardan daha az güneş ışığını emdiği için zeminin daha az ısı emmesini sağlar. Dolayısıyla karbon havuzlarını ve sera gazlarını daha uzun süre buz üzerinde tutulmasını sağlar. Tundra ile karşılaştırıldığında otlaklar daha fazla ışık yansıtabilir ve toprağı daha serin tutabilir.
Bu girişimler başarılı olursa kaybolan bu dev canlının Kuzey Kutbu tundrasına iade edilmesi küresel ısınmaya karşı mücadelede yardımcı olabilir.
