Günümüzde birçok süper yapışkan kuru yüzeylerde mükemmel sonuç vermektedir. Ancak su altında bunu iyi yapabilen bir madde şimdilik bilinmemektedir. Bir yapıştırıcı alır ve suyla temasını sağlarsanız yapıştırma işlevini yitirdiğini göreceksiniz. Ancak Mavi midyelerin (Mytilus edulis) su altı yapıştırıcı yetenekleri sayesinde bu durum oldukça farklıdır çünkü güçlü su altı yapıştırıcısı üreterek kayalara veya midye arkadaşlarına bağlı kalmayı başarırlar. Peki ya bunun sırrı nedir? Yapılan bir araştırmada on yıllık bir çalışmanın ardından midyelerin su altı yapıştırıcı özelliğinin sırrı çözülmüş gibi görünüyor. Haydi yapılan araştırma detaylarını yakından inceleyelim.
Mavi Midyelerin Sırrı
Mavi midyeler (Mytilus edulis) hayatlarını okyanuslardaki kayalara yapışarak geçirirler. Suda ürettikleri yapıştırıcı ile istediği yere yapışıp yıllarca kalabilirler. Yapıştıkları bu kayalarda, şiddetli dalgalara maruz kalmalarına rağmen yine de yerlerinden sökülmezler. Midyelerin yapışkanlarını ürettikleri özel mekanizma şimdiye kadar gizemini korumuştur çünkü her şey midye ayağının içinde gizli olarak gerçekleşmektedir. Science dergisinde yayımlanan bir makalede, McGill liderliğindeki uluslararası araştırma ekibi midyelerin su altı yapıştırıcıları ürettiği hücresel mekanizmaları ortaya çıkarmayı başarmıştır.
Araştırmacılar, midye ayağının içinde, yapıştırıcıyı yapmak için bir araya gelen mikro boyutta kanallar olduğunu keşfetmişlerdir. Midye hücreleri içerdikleri küçük keseciklerde yoğunlaştırılmış sıvı proteinler barındırır. Ayrıca yaşadıkları su içerisinde bulunan demir ve vanadyum iyonlarını da keseciklerinde depolarlar. Sonrasında bu metal iyonlar ile bu sıvı proteinler mikro kanallara yavaşça salınır. Böylece sıvı protein katı bir yapıştırıcı görevi görerek sertleşir. Ayrıca araştırmacılar yapıştırıcının sertleşmesinde vanadyumun önemli bir rol oynadığına inanmaktalar ve bu alanda çalışmalarını sürdürmektedirler.
Kısaca midyeler güçlü yapıştırıcılarını ayaklarındaki salgı bezlerinde, metal iyonlarını sıvı proteinlerle karıştırarak 2-3 dakika içinde salgılayarak üretebilirler. Bilim insanları yıllardır ilk önce doğayı incelemekte ve sonrasında doğada bulunan sistemleri taklit ederek madde, sistem ve alet geliştirmektedir. Midye yapıştırıcısının çok güçlü darbelere bile dayanıklı olması bilim insanlarına yüksek performanslı yeni nesil yapıştırıcılar ve plastiklerin üretimi için ilham kaynağı olmuştur. Islak yüzeylerde hızlı ve iyi yapışabilecek bir yapıştırıcı üretmek ıslak dokulara uygulanacak yara bantları üretiminde, su alan bölgeleri kapatmayı sağlayan malzeme üretiminde ve daha birçok alanda oldukça yararlı olacaktır.
