Dünya nüfusunun ise üçte biri kulak çınlaması şikayetiyle doktorlara müracaat ediyor. Gün içerisinde hiçbir şey yokken kulaklarımız ara sıra çınlamaktadır ve biz bu çınlamayı çoğu zaman biri beni andı şeklinde yorumlarız. Ancak bu yaygın problemin bilimsel bir açıklaması var. Kulak çınlamasına tıpta tinnitus da denmektedir ve çınlamaktan kasıt dışarıdan bir uyaran olmaksızın değişik tonlarda bir ses algılaması olarak tanımlanabilir. Çoğu zaman duyulan ses, bazen uğultu, çan, rüzgâr veya ıslık sesi, nabız sesleri gibi tarif edilir.
Kulak çınlaması tıpta bir hastalıktan ziyade bazı hastalıkların belirtisi olarak değerlendirilir. Bu belirti bazı kişilerde birkaç dakika içerisinde geçebilirken bazılarında hayat kalitesini ileri düzeyde bozacak kadar şiddetli olabilmektedir. Bazı ağır vakalarda çınlama sesi çevresel sesleri bastıran boyutlara varabilir. Bu durum sonucunda da kişide stres, anksiyete ve depresyon gibi psikiyatrik rahatsızlıklara karşı bir yatkınlık söz konusu olabilir.
Kulak çınlaması (tinnitus) objektif ya da subjektif kulak çınlaması şeklinde iki türe ayrılır. Objektif tinnitus olarak isimlendirilen kulak çınlamasında oluşan ses, hem kişinin kendisi tarafından hem de başka insanlar tarafından duyabilir. Bu durum genellikle kulak içerisinde yer alan kan damarları ile ilgili bir anormalliğe işaret etmektedir. Bu tür çınlama nadir görülmektedir.
Subjektif tinnitus sadece kişinin kendisinin algıladığı çınlama türü olarak bilinir. Kulak çınlama vakalarının büyük çoğunluğu subjektif tinnitus olarak tespit edilir.
Kulak çınlaması şikayetleriyle doktora başvuran kişilerde ayrıca konsantrasyon güçlüğü ve işitme kaybı gibi semptomlar da görülmektedir. Genel olarak kulak çınlamasında oluşan sesin yüksekliği gün içerisinde değişkenlik gösterir. Geceleri çevresel gürültünün azalmasına bağlı olarak daha yoğun hissedilen kulak çınlaması şikayeti bazı kişilerde işitme kaybına neden olacak kadar ağır seyredebilir.
Kulak çınlaması yüksek gürültülü alanlarda çalışan insanlar için daha sık yaşanılan bir durumdur. Örneğin olarak gürültülü bir endüstriyel alanda çalışan kişiler yaklaşık 4000 hz tondaki bir sese maruz kalmaları sonucu işitme kaybı yaşarlar ve sonrasında maruz kaldıkları ses frekansına yakın bir tonda kulak çınlaması meydana gelir. Ayrıca tinnitus, askeri personel olarak hizmet veren kişilerde de sık rastlanılan bir şikayettir. Silah ateşlenmesi ve patlama gibi çalışma şartları içerisinde bulunan yüksek gürültü kaynakları bu kişilerde kulak çınlaması meydana gelmesinin temel nedenidir.
Sese tahammülsüzlük olarak da bilinen hiperakuzi; sesin, kişilerde artmış veya hatta abartılmış bir hassasiyetle algılanması durumudur. Hiperakuzi, tinnitus şikayetine eşlik edebilecek şikayetler arasındadır. Hiperakuzi vakalarında hastalar kapı kapanması, sandalyenin hareket ettirilmesi ya da kitap kapağının kapanması gibi normal sesleri oldukça yoğun ve yüksek seste duyarlar ve hastalarda bu tarz normal çevresel sesler bile zaman zaman dayanılmaz bir hal alabilir. 7-12 yaş arasındaki çocuklarda yapılan çalışmalara göre, % 3.2 ila% 3.7 arasında hiperakuzi görülür.
Normal denilebilecek kulak çınlaması bir haftadan az sürerken patolojik çınlama, belirtilen süreden daha uzun sürmektedir. Sadece hasta tarafından duyulan subjektif kulak çınlamasının pek çok nedeni olabilir. Bir kulak kirinin çınlamaya sebep olabileceği gibi, uzun süre yüksek sese maruz kalma, yabancı cisim, kulak zarında delinme, orta kulak iltihabı, orta kulakta sıvı birikmesi, iç kulak hücrelerinin zarar görmesi, orta kulakta bulunan kemiklerin ve eklemlerin sertleşmesi de çınlamaya neden olabilir. Ayrıca işitme kaybı, alerji, kan basıncı değişiklikleri, meniere( iç kulakta aşırı basınç nedeniyle ortaya çıkan bir hastalıktır), şeker hastalığı, anemi, menopoz dönemi, hormon değişiklikleri, baş ve boyun bölgesinde yaşanan travmalar, tiroid hastalıkları, anevrizma denen damar genişlemeleri, işitmeyi sağlayan sinirleri etkileyen lezyonlar, yanlış ilaç kullanımı, nörolojik, metabolik veya psikiyatrik hastalıklar da çınlamaya neden olabilecek hastalıklardan sayılabilmektedir.
Günümüzde yüksek sese maruz kalma kulak çınlamasının en sık rastlanan nedeni olarak görülür. Pek çok kişi farkında olmasa da kalabalık şehirlerde oluşan trafik ve şantiye gürültüsüne, endüstriyel gürültüye, güçlü alarm seslerine maruz kalmak kulak çınlamasını tetikleyebilir. Ayrıca yüksek sesle müzik dinlemek de bu nedenlere eklenebilir.
Dışarıdan diğer kişiler tarafından da duyulan objektif tinnitus ise vasküler patolojiler (damar hastalıkları), nöromusküler rahatsızlıklar (kas hastalıkları) ve lokal inflamasyon (bölgesel iltihaplanma) gibi farklı pek çok nedenden kaynaklanabilir.
Çeşitli ilaçların kullanımı sonrasında da kulak çınlaması ya da diğer çeşitli işitme problemleri meydana gelebilir. Bu durum ototoksisite olarak ifade edilir. Uzun süreli yüksek doz aspirin kullanımı, bazı kıvrım diüretikler (İdrar söktürücüler), sıtma ilaçları, eritromisin ve gentamisin etken maddeli antibiyotikler ve vinkristin gibi kemoterapi ilaçları, ototoksisite potansiyeli bulunan ilaçlar arasında yer alır.
Kulak çınlaması tedavisi için ilk olarak hastanın şikayetleri ve hikayesi dikkatli bir şekilde dinlenir. Kulak çınlamasının başlangıç zamanı, çınlamaya eşlik eden viral bir hastalığın olup olmadığı, gürültü ya da travmaya maruz kalınıp kalınmadığı, seslerin türü ve oluşma sıklığı gibi konuları tedavi biçimi için irdelenecek önemli konulardır. Sonrasında, nörolojik muayene, odyolojik değerlendirme ve radyolojik görüntüleme yöntemleri tanı koymada yardımcı olabilmektedir.
Muayene ve tetkikler sonucu çınlamanın sebebi ortaya konulur ve sonrasında kişiye özel uygun bir tedavi planlaması yapılır. Kulak çınlamasının tedavi yöntemleri, çınlamanın sebebine bağlı olarak şekilleneceğinden tedavi seçenekleri oldukça geniş bir yelpazede değerlendirilir. Başlangıçta, çınlamanın sebep olduğu yüksek ses gibi durumlar ortadan kaldırılır ve çınlamanın azaltılması için tuzlu yiyeceklerinin azaltılması, nikotin ve kafein tüketimini azaltılması gibi tavsiyelerde bulunulur. Ayrıca kulak çınlamasına yönelik üretilmiş bir ilaç şu an için mevcut değildir ancak diğer bazı ilaçların kullanımına başvurularak gerçekleştirilen tedavi ile de duyulan ekstra seslerden kurtulmak mümkün olabilmektedir.
