Küçüklüğümüzden beri gökyüzünde görüp uçuşlarını takip ettiğimiz göçmen kuşların dikkat çeken bir özelliği açık renkli tüylerinin olmasıdır. Göçmen kuşlar, göçleri sırasında yaptıkları zorlu ve uzun yolculuklara karşı daha dayanıklı olmak için bazı adaptasyonlara sahiplerdir. Yapılan çalışmalara göre göçmen kuşların uçuş irtifaları gündüz saatlerinde geceye kıyasla daha yüksektir. Kuşların yüksek irtifada uçarken yoğun bir şekilde maruz kalacakları gün ışığından kaynaklanan sıcaklık artışını bir şekilde dengelemeleri gerekiyor. Termoregülasyonun etkin olabilmesi ve göçmen kuşların aşırı ısınmayı önlemesi için daha açık renkte ve daha yansıtıcı tüylere sahip olmaları gerekir. Aralık ayının başında yayınlanan ve kuşların yayılımını inceleyen bir çalışmaya göre göçmen türlerin tüylerinin gerçekten daha açık renkli olduğunu gözlemlemişler.
RENKLER NEDEN ÖNEMLİDİR?
Kuşların sahip olduğu renkler onlar için kamuflajdan çift seçimine
kadar hayatlarıyla ilgili birçok konuda etkili olan bir özelliktir. Bu
konularda kuşları şanslı kılan renkler sadece dikkat çekici ve parlak renkler
değildir. Örneğin, soğuk iklimlere sahip bölgelerde yuva yapan kuşların
yumurtaları genelde koyu renkte olur. Bu şekilde ısıyı daha çok tutarlar.
Rengin, kuş türlerinin neredeyse yarısından
fazlasını ilgilendiren göç etme olayıyla olan bağlantısı hakkında az çalışma
vardır. İri çulluk kuşu ve büyük kamışçın kuşu hakkında yapılan son iki çalışma,
bu kuşların göçleri sırasında gün içinde geceye göre daha yüksek irtifada
uçtuklarını göstermektedir. Almanya’daki Max Planck Ornitoloji (Kuş Bilimi)
Enstitüsündeki bilim insanı Kaspar Delhey ve ekibi tarafından yayınlanan çalışma,
10.000’den fazla kuş türüne ait yaklaşık 20.000 bilimsel görselin analizini
içermektedir. Her bir kuş türüne ait tüylerin ne kadar açık renkte olduğuyla göç
ederken uçtuğu mesafe arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için bu görsellerden
yola çıkarak bir sıralama yapılmıştır. Elde edilen sıralamaya göre göç edilen
bölge ne kadar uzaksa kuşların tüyleri de o kadar açık renge sahiptir. Bu mesafe
ve tüy rengindeki açıklık ilişkisi kuşun büyüklüğünden, yaşadığı yerden ya da bölgenin
ikliminden bağımsız olmaktadır. Yaşadıkları yerden en uzak bölgelere göçen kuşların tüy
rengi göç etmeyen kuşlara göre yaklaşık %4 daha açıktır. Bu değer düşük gibi
görünse de çok farklı özelliklere sahip birçok kuş türünün ortaya konulan
mesafe-tüy rengi açıklığı ilişkisine sahip olması ilgi çekmektedir.
Bu çalışma, 2015 yılında başka bir grubun
yaptığı çalışmayı destekler niteliktedir. Wisconsin-Milwaukee Üniversitesinde yürütülen bu çalışmada, daha
açık tüy renginin göç edilen yeni bölgelerde çift seçerken veya yerleşecekleri
bölgeler için yarışırken avantaj sağlayabileceği yorumlanmıştır. Bu alandaki
çalışmaları daha ileri taşımak için ve gelecekte “göçmen kuş fenotipi”
tanımlayabilmek için kuş tüy renginin vücut büyüklüğü ve gaga boyutuyla
ilişkisini anlamaya çalışan yeni araştırmalar yapılabilir.
