İngiltere’de 2000 kişinin katıldığı bir ankette en sevilen 50 koku listesinde çiçekler sizce kaçıncı sıradadır? Taze çiçek kokusu bu listede 10. sıradayken; gül, lavanta ve vanilya da bu ankette üst sıralarda yer alıyor. İnsanların çiçek kokusunu sevmesinin açıklaması ne olabilir? Bir çiçeği kokladığımızda beynimizde ne gibi değişiklikler görülebilir?
Bunu anlamak için en sevilen çiçek kokularının etkisi Elektroensefalografi (EEG) yöntemiyle incelenebilir. EEG, Elektrokardiyografi (EKG) yönteminde olduğu gibi elektrik sinyallerini ölçen bir sistemdir.
Örneğin, EEG kullanılarak yapılan bir çalışmada, çam ağaçlarında bulunan pinen molekülünü koklamanın özellikle kadınların beyin dalgalarında istatistiksel olarak anlamlı etkisi olduğu görülmüştür. Orman kokusunun insanlardaki etkisinin bu çalışmada incelendiği gibi, çiçek kokularının etkisinin anlaşılmasıyla da ev veya okul bahçe tasarımlarındaki bitki tercihleri şekillenebilir.
İnsanların çiçek kokularının yardımıyla çevrelerini daha iyi algıladıkları öne sürülmüştür. Koku manzarası olarak adlandırılan bu konsept, Kanadalı müzisyen Schafer’ın ses manzarası teriminden türetilmiştir. Ses manzarası ve koku manzarası terimleriyle anlatılmak istenen, beynimizde gözlerimizle bir manzara oluşturabildiğimiz gibi, seslere ve kokulara ait manzaralar da oluşturabileceğimizdir. Literatürde koku manzarası kavramını geliştirmek için yapılan çalışmalar çoğunlukla fizyolojik değerlendirmeler ve anketlerden oluşmaktadır.
30 kişinin katıldığı bir çalışmada 5 farklı çiçek kokusunun özellikleri incelenmiştir. Katılımcıların manolya, şakayık, leylak, osmanthus çiçeği ve mercanköşk çiçeğini koklamaları, sonrasında güçlü-sert, tatlı-acı, karışık-saf gibi kategorilere göre yorumlamaları istenmiştir. Bu beş koku sırasıyla odunsu-hafif, çiçeksi-keskin, keskin-tatlı ve taze-tatlı kategorilerinde değerlendirilmiştir. Gıda endüstrisinde buna benzer çalışmalar sıkça kullanılmaktadır. Duyusal değerlendirme analizlerinde de bir gıda üretime girmeden önce belirli bir sayıda insanın bu gıdayı denemesi ve tadıyla ilgili yorumları kaydedilmektedir. Kokularda yapılacak benzer analizler de psikolojik araştırmalarda ya da kozmetik alanında kullanılabilir.
