Columbia Uzay Mekiği felaketi, 1986’da gerçekleşen Challenger Uzay Mekiği felaketinden sonra gerçekleşmiş en trajedik kazadır. Tıpkı Challenger kazasında olduğu gibi, bu kazada da ne yazık ki 7 astronot hayatını kaybetmiştir.
Columbia’ya Ne Oldu?
Columbia Uzay Mekiği faciası, STS-107 görevinin tamamlanmasının ardından 1 Şubat 2003 tarihinde atmosfere yeniden giriş sırasında meydana gelmiştir. Facianın nedeni, uzay mekiğinin sol kanadında bulunan bir köpük izolasyonunun kalkış sırasında dış tanktan koparak sol kanada zarar vermesiydi. Bu köpük parçası, Columbia'nın sol kanadının koruyucu ısı kalkanına isabet etmiş ve bu kalkanın zarar görmesine neden olmuştur.
Kalkanın zarar görmesi, uzay mekiğinin atmosfere yeniden giriş sırasında ısıya dayanıklılığını kaybetmesine sebep olmuştur. Uzay mekiği atmosferin dış tabakalarına yeniden girdiğinde, aşırı sıcaklıklar ve aerodinamik kuvvetler nedeniyle sol kanattaki hasarın etkisi artmıştır. Bu durum da uzay mekiğinin sol kanadının parçalanmasına ve kalkanın hasar görmesine yol açmıştır.
Kalkanın hasar görmesi, uzay mekiğinin yapısal bütünlüğünü kaybetmesine ve sonunda parçalanmasına neden olmuştur. Columbia'nın parçalanması sonucunda meydana gelen ısı ve aerodinamik kuvvetler, uzay mekiğinin mürettebatını ve enkazını atmosferin üst katmanlarına kadar dağıtmıştır. Bu trajik olayda, 7 mürettebat üyesi hayatını kaybetmiştir. Daha sonra NASA, Columbia felaketinin nedenini araştırdığı için uzay mekiği uçuşlarını iki yıldan fazla bir süreliğine askıya almıştır.
Kaza Sonrasında Yaşananlar
Kazanın ardından, NASA ve diğer acil durum ekipleri, Texas ve Louisiana eyaletleri boyunca geniş bir alana yayılan enkazı toplamak için kapsamlı bir arama ve kurtarma operasyonu başlatmıştır. Columbia Kazası Araştırma Kurulu (CAIB) enkaz parçalarını toplamış, analiz etmiş ve kazanın nedenini anlamak için çalışmalar başlatmıştır. NASA, kazanın ardından uzay mekiği uçuşlarını durdurmuş ve programı tüm açıdan yeniden gözden geçirmiş, güvenlik protokollerini önemli ölçüde iyileştirerek dış yakıt tanklarının tasarımını yeniden değerlendirmiş ve yeni sensör ve kameralar geliştirmiştir.
Uzay mekiği uçuşları yaklaşık iki buçuk yıl aradan sonra, STS-114 göreviyle birlikte yeniden başlamış ve Discovery Uzay Mekiği, güvenlik iyileştirmelerinin test edilmesi ve Uluslararası Uzay İstasyonu'na malzeme götürme amacıyla fırlatılmıştır. Bununla birlikte, NASA 2011 yılında uzay mekiği programını sonlandırarak ticari uzay araçları ve Orion gibi yeni nesil uzay araçlarına yönelmeye karar vermiştir. Kazadan sonra düzenlenen anma törenleri ve dikilen anıtlarla mürettebat onurlandırılmış, NASA da hayatını kaybeden astronotların ailelerine psikolojik ve maddi destek sağlamıştır.
STS-107 Görevinin Amacı Neydi?
STS-107 görevinin amacı, mikrogravite ortamında geniş kapsamlı bilimsel araştırmalar yapmaktır. Columbia Uzay Mekiği tarafından yürütülen bu görevde, biyomedikal, biyoteknoloji, fizik ve malzeme bilimi gibi çeşitli disiplinlerde deneyler gerçekleştirilmiştir. Öne çıkan deneyler arasında mikrogravite ortamında malzemelerin ve biyolojik sistemlerin davranışlarını inceleyen SPACEHAB Research Double Module, bitki ve mikroorganizmaların uzayda nasıl büyüdüğünü araştıran Biological Research in Canisters, yanma süreçlerini inceleyen Combustion Module ve protein kristallerinin büyümesini araştıran Advanced Protein Crystallization Facility yer almaktadır. Ayrıca, atmosferik tozun davranışını inceleyen Mediterranean Israeli Dust Experiment da önemli deneylerden biridir. Bu deneyler, uzayda yapılacak uzun vadeli insanlı görevler için teknolojik gelişmeleri desteklemeyi ve uzayda yaşam ile çalışma koşullarını iyileştirmeyi hedeflemekteydi.
STS-107 Mürettebatı
Columbia Uzay Mekiği'nin STS-107 görevi sırasında hayatını kaybeden 7 mürettebat üyesi, farklı uzmanlık alanlarına sahip deneyimli astronotlardır. Bu ekip, bilimsel araştırmalar yapmak üzere uzaya gönderilmiş ve görevleri boyunca çeşitli deneyler gerçekleştirmişlerdir. Mürettebat, komutan Rick Husband liderliğinde, biyomedikal, biyoteknoloji, fizik ve malzeme bilimi gibi alanlarda önemli çalışmalar yürütmüştür. Her biri, uzay uçuşları konusunda ciddi deneyime sahip olan bu astronotlar, kazada hayatlarını kaybetmişlerdir.
Rick Husband, Komutan
ABD Hava Kuvvetleri'nde albay olan 45 yaşındaki Rick Husband, deneyimli bir test pilotu ve uzay uçuşu emektarıydı. STS-107 görevinde komutan olarak görev yaptı. Görevde, mekiğin yük bölmesinde Dünya ve Güneş'e odaklanan çeşitli deneyleri yöneterek Columbia'yı manevra etti. Avrupa Uzay Araştırması ve Karasal Osteoporoz (ERISTO), Akdeniz İsrail Toz Deneyi (MEIDEX), Orbitte Osteoporoz Deneyi (OSTEO), Fizyoloji ve Biyokimya Ekibi (PhAB4) deney paketi ve Mekik Ozon Ucu Sondaj Deneyi (SOLSE-2) gibi deneylerde çalıştı. NASA tarafından Aralık 1994'te seçilen Husband, 1999'da STS-96'nın pilotu olarak Uluslararası Uzay İstasyonu'na ilk kenetlenmeyi gerçekleştirdiği 10 günlük görevde yer aldı. STS-107'den önce uzayda 235 saatten fazla süre geçirmişti.
William C.McCool, Pilot
ABD Donanması'nda komutan olan 41 yaşındaki William C. McCool, deneyimli bir test pilotuydu ve STS-107 görevinde pilot olarak görev yaptı. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) Gelişmiş Solunum İzleme Sistemi (ARMS), ESA Biopack (sekiz deney), Akdeniz İsrail Toz Deneyi (MEIDEX) ve Fizyoloji ve Biyokimya Ekibi (PhAB4) deney paketinde çalıştı. Ayrıca Columbia'nın manevralarından sorumluydu. Nisan 1996'da NASA tarafından seçilen McCool, ilk uzay uçuşunu gerçekleştiriyordu.
Michael P. Anderson, Yük Komutanı
ABD Hava Kuvvetleri'nde yarbay olan 43 yaşındaki Michael P. Anderson, deneyimli bir eğitmen pilot ve taktik subayıydı. STS-107 görevinde Yük Komutanı ve 3. Görev Uzmanı olarak görev yaptı, bilim misyonunun başarısından sorumluydu. Avrupa Uzay Ajansı Gelişmiş Solunum Sistemi İzleme Sistemi (ARMS), Yanma Modülü (CM-2), Akdeniz İsrail Toz Deneyi (MEIDEX), Granüler Malzemelerin Mekaniği (MGM) ve Fizyoloji ve Biyokimya Ekibi (PhAB4) deney paketinde çalıştı. NASA tarafından Aralık 1994'te seçilen Anderson, 1998'de STS-89 göreviyle Mekik-Mir'in sekizinci kenetlenme görevinde yer aldı. STS-107'den önce uzayda 211 saatten fazla deneyime sahipti.
David Brown, Görev Uzmanı
ABD Donanması'nda kaptan olan 46 yaşındaki David M. Brown, deniz havacısı ve uçuş cerrahıydı. STS-107 görevinde Görev Uzmanı 1 olarak görev yaptı. Avrupa Uzay Ajansı İleri Düzey Solunum İzleme Sistemi (ARMS), Yanma Modülü (CM-2), Akdeniz İsrail Toz Deneyi (MEIDEX) ve Fizyoloji ve Biyokimya Ekibi (PhAB4) deney paketinde çalıştı. Nisan 1996'da NASA tarafından seçilen Brown, ilk uzay uçuşunu gerçekleştiriyordu.
Kalpana Chawla, Görev Uzmanı
41 yaşındaki Kalpana Chawla, havacılık mühendisi ve FAA Sertifikalı Uçuş Eğitmeniydi. STS-107'de Uçuş Mühendisi ve Görev Uzmanı 2 olarak görev yaptı. CDR Rick Husband ile birlikte mekiğin yük bölmesindeki çeşitli deneylerin bir parçası olarak Columbia'nın manevralarından sorumluydu. Chawla ayrıca Astrokültür (AST), Gelişmiş Protein Kristal Tesisi (APCF), Ticari Protein Kristal Büyümesi (CPCG_PCF), Biyoteknoloji Gösterim Sistemi (BDS), ESA Biopack (sekiz deney), Yanma Modülü (CM-2), Granüler Malzemelerin Mekaniği (MGM), Buhar Sıkıştırmalı Damıtma Uçuş Deneyi (VCD FE) ve Zeolit Kristal Büyütme Fırını (ZCG) deneylerinde çalıştı. Aralık 1994'te NASA tarafından seçilen Chawla, 1997'de STS-87 göreviyle ABD'nin dördüncü Mikro Yerçekimi Yükü uçuşunda ana robotik kol operatörü olarak görev yaptı. STS-87'de uzayın ağırlıksız ortamının çeşitli fiziksel süreçleri nasıl etkilediğine odaklandı. STS-107'den önce uzayda 376 saatten fazla deneyim kazanmıştı.
Laurel Blair Salton Clark, Görev Uzmanı
ABD Donanması'nda komutan olan 41 yaşındaki Laurel Clark, deniz uçuş cerrahıydı ve STS-107'de Görev Uzmanı 4 olarak görev yaptı. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) Gelişmiş Solunum İzleme Sistemi (ARMS), Astrokültür (AST-1 ve 2), Biyoteknoloji Gösterim Sistemi (BDS), ESA Biopack (sekiz deney), Manyetik Alan Aparatı (Biotube-MFA), Kapalı Dengelenmiş Biyolojik Su Sistemi (CEBAS), Ticari ITA Biyolojik Deneyleri (CIBX), Mikrobiyal Fizyoloji Uçuş Deneyleri Ekibi (MPFE), Orbitte Osteoporoz Deneyi (OSTEO), Fizyoloji ve Biyokimya Ekibi (PhAB4), Uyku-Uyanma Aktigrafisi ve Uzay Uçuşu Sırasında Işığa Maruz Kalma (SLEEP) ve Buhar Sıkıştırmalı Damıtma Uçuş Deneyi (VCD FE) gibi deneylerde çalıştı. Nisan 1996'da NASA tarafından seçilen Clark, bu görevle ilk uzay uçuşunu gerçekleştiriyordu.
Ilan Ramon, Yük Uzmanı
Albay olan 48 yaşındaki Ilan Ramon, STS-107'deki tek yük taşıma uzmanı olarak görev yapan bir savaş pilotuydu. Akdeniz İsrail Toz Deneyi'nin (MEIDEX) ana ekip üyesi olarak görev aldı ve atmosferdeki küçük toz parçacıklarını ölçtü. Ayrıca Avrupa Uzay Ajansı Gelişmiş Solunum İzleme Sistemi (ARMS), Astrokültür (AST-1 ve 2), Yanma Modülü (CM-2), Mikrobiyal Fizyoloji Uçuş Deneyleri Ekibi (MPFE), Fizyoloji ve Biyokimya Ekibi (PhAB4) ve Uzay Teknolojisi ve Araştırma Öğrencileri Bootes (STARS Bootes) gibi deneylerde çalıştı. İsrail Hava Kuvvetleri tarafından Yük Uzmanı olarak seçilen Ramon, 1998 yılında NASA tarafından onaylandı ve Temmuz 1998'de Houston'daki NASA Johnson Uzay Merkezi'nde eğitim için görev yaptı. STS-107 görevi, Ramon'un ilk uzay uçuşuydu.
