Hırsızlık hastalık olabilir mi? Her hırsızlık bilinçli olarak mı yapılır?
Kleptomani, genellikle ihtiyaç duymadığınız ve parasal değeri az olan nesneleri çalmaya yönelik dürtülere karşı koyamama olarak tanımlanan ruhsal bir bozukluktur. Kleptomani, hırsızlıkla aynı şey değildir. Hırsızlık yapanların çoğu istedikleri, ihtiyaç duydukları veya karşılayamayacakları şeyleri çalarlar. Kleptomaniye sahip kişilerin, genelde çaldıkları nesneleri satın alacak güçleri vardır. Kleptomanide amaç çalınacak nesne değil çalma davranışının kendisidir.
Kleptomaninin yaygınlığı % 0.6 olarak tahmin edilmektedir. Kleptomanili hastaların klinik özelliklerinin araştırıldığı çalışmalarda hastaların çoğunlukla kadın olduğu bildirilmiştir. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmesinin nedeni, erkeklerin böyle bir durumda bu rahatsızlığa sahip olduklarını fark edememesi ve bunun sonucu olarak hastaneler yerine cezaevlerine gönderilmeleri olduğu düşünülmektedir. Bu bozukluk genellikle ergenlik döneminde başlar ve geç erişkinliğe kadar sürer, bazı hastalarda ömür boyu sürebilir.
Dürtü kontrol bozuklukları, dürtülere karşı tekrar tekrar direnmeyi, tehlikeli veya zararlı şekillerde davranmayı içeren akıl hastalıklarıdır.
Kleptomanisi olan bireyler, dürtülerine göre hareket ederek kendilerine veya başkalarına zarar verebileceklerini bilirler ancak kendilerini durduramazlar. DSM-IV’e göre kleptomanisi olan bireyler çalma davranıșı öncesinde bir gerginlik yașarlar ve bu gerginlik sürekli bir artıș gösterir. Çalma eylemi sırasında eylemden haz alma, doyum sağlama duygusu yașarlar. Eylem sonrasında ortaya çıkan rahatlama ve zevk alma duyguları, eylem sonrasında suçluluk, pişmanlık ve kendinden nefret etmeyle birleşen yakalanma korkusuna dönüşür. Bu kişiler; sıklıkla çaldıkları nesneleri başkalarına verir, gizlice geri koyar, saklar ya da atarlar.
Çalma eylemi; nesnenin sahibine duyulan kızgınlıktan kaynaklanmaz, tamamen dürtüseldir.
Kleptomanik davranış atakları, çoğunlukla büyük alışveriş merkezleri ve mağazalar gibi toplum içinde olan yerlerde meydana gelir.
Kleptomanisi olan kişilerde sıklıkla başka zihinsel bozukluklar da bulunur. Çoğu zaman kleptomaniye; duygudurum bozuklukları ve obsesif kompulsif bozukluk eşlik edebilmektedir. Kleptomanisi olan birçok insan, akıl sağlığı tedavisi görmekten korktukları ve utandıkları için hekime başvurmaz. Bireyler genellikle kleptomani için değil, eşlik eden diğer belirtiler için tedaviye başvururlar.
Birkaç teori, beyindeki değişikliklerin kleptomaninin kökeninde olabileceğini düşündürmektedir. Bu olası nedenleri daha iyi anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Kleptomaninin nedeni net olmadığı için kesin olarak nasıl önleneceği henüz bilinmemekle beraber tedavisinde bazı ilaçlara ve psikoterapiye (bir tür danışmanlık) başvurulur. Kleptomani başlar başlamaz tedavi görmek, kleptomaninin kötüleşmesini ve bazı olumsuz sonuçların önlenmesine yardımcı olabilir.
Sonuç olarak çevremizde gördüğümüz her çalma vakası hırsızlık olmayabilir, bu eylemi yapan kişinin kleptomaniye sahip olup olmadığı araştırılmalıdır. Konu hakkında daha fazla bilgi edinip kleptomani olan, bu hastalıktan haberi olmayıp hastalık belirtileri yaşayan insanlara yardımcı olabiliriz.
